3 oktober, 24 km, zonnig 25 graden

Vandaag is het de laatste dag van onze Primitivo. Lang naar uitgekeken, extra conditie opgebouwd en nu …..het zit erop. Hadden we gedacht, kunnen we het wel, zijn we er klaar voor? Nu weten we het. We hebben het allemaal gehaald. Trots als we zijn op elkaar en vooral ook op onszelf. De meest zware en mooiste Camino.

De laatste etappe van de Primitivo is over de camino Français met als hoogtepunt de Monte de Gozo. Wij zijn 4 km voor O Pedrouzo gestart in Astrar. Langs de luchthaven en Lavacolla

Ongeveer 1,5 km na onze herberg in Astrar kunnen we ontbijten. We vertrekken dan ook in het donker en zoeken ons pad met lampjes. Om 8 uur wordt het licht en zo gaan we na het ontbijt op pad.

Na Pedrouzo komen we over open velden. De zon komt te voorschijn en in een mum van tijd is de mist verdwenen.

Weldra passeren we de gemeentegrens van Santiago. Dan nog ongeveer 11 km naar de kathedraal. We hebben nog even pauze bij San Paio en daarna komt toch echt de laatste heuvel…. Monte de Gozo.

Enkelen gaan met mij ook nog even naar het monument van de pelgrims. Dat is bij het kerkje op de top van Monte de Gozo een kleine 500 meter naar links. Iets voorbij het kerkje zie je het staan.

Dan is het echt zover. We dalen af van de Monte de Gozo en komen in de stad aan. Nog een km of 4 te gaan voor we op het plein voor de kathedraal aankomen. Uitgelaten feliciteren we elkaar. We hebben met elkaar veel mee gemaakt. Het begon met de gemiste vlucht. Vertrouwen in een oplossing en samen naar huis en 2 dagen later opnieuw vertrekken. Alle overnachtingen opnieuw geregeld. We wilden wel de hele Camino Primitivo doen. En wat een toppers. De vele km’s in de benen, voor mij en een aantal op het maximum van ons kunnen. Anderen hebben het makkelijk kunnen lopen. Ieder op zijn manier, met zijn eigen “rugzak”. Van harte gefeliciteerd Gert Jan, Ada, Anneke, Annemiek, Coby en Elisabeth.

En we krijgen nog een kadootje. In de avond is er een mis met de Botafumeiro. Ons plan voor de avond aangepast en zo waren we in 18.30 uur in de kathedraal voor de mis van 19.30 uur. Een goede plaats vooraan en we kunnen na de mis het spectakel van het 65 kilo zware wierookvat door de kerk zien slingeren. Met de zang van een voortreffelijke tenor was het voor ons een emotioneel moment.

Afscheid van Santiago. We zoeken de schaduw van Jacobus op en gaan nog even naar de muziek.

Tot een volgende keer! Dank je wel aan alle volgers van dit blog en de vele ondersteunende reacties. Het doet ons goed dat we zoveel support voor deze zware Camino hebben ontvangen.

We zijn er! Onze Camino Primitivo zit er op

Verslag volgt…….

2 oktober, 26 km, zonnig, 23 graden

Een heerlijke en toch onverwacht pittige wandeldag vandaag! We vertrokken vanaf Boente net na zonsopkomst en ook deze start hebben we als heel rustig ervaren.

Evenveel stijgingen als dalingen. Dit deel van Galicië vind ik prachtig. Paadjes door de bossen en over rustige wegen. Veel onverhard en dat met een strak blauwe lucht.

Heel even treffen we ook mist in het dal bij Ribadiso. Het wonderlijke spel van wolken en licht. We worden in het landschap opgenomen. Echt genieten!

Het blijft stijgen en dalen. De eerste grote stijging is naar Arzua. Omdat het nog vroeg in de ochtend is, valt deze stijging heus mee. Even het kunstje herhalen van kleine rustige pasjes en je bent zo boven. Het is zondag ochtend en we vinden een bakker open voor ons verse broodje voor de lunch.

Het valt ons op dat er vandaag veel horeca is gesloten. Kennelijk een rustdag voor de ondernemers. En dan allemaal gelijk dicht …? Een enkele is open en doet goede zaken. Rond 12 uur vinden we een picknick plaats bij een bar. Als we eraan komen gaat ook die dicht. Geen probleem….we mogen de picknick plaats ook gebruiken.

Vlak daarna komen we langs het cafe met allemaal bierflesjes, bij de ingang, over het terras etc. Ook deze is dicht en wij lopen verder.

De bossen geuren heerlijk. Eucalyptus bomen hebben na regen een duidelijker geur. We horen er muziek. Iemand bespeelt een drum. Het raakt mij en ik zie ook een mede wandelaar uit Frankrijk geëmotioneerd. Ze krijgt zelfs een knuffel van de onbekende muzikant. Bij de muzikant staan ook teksten. Ik kies er een uit, die mij raakte. Tja…ik ga er een over nadenken 😉

We lopen verder door de bossen en nemen nog een 3e pauze. Ongeveer 4 km voor de eindbestemming. We lopen steeds ongeveer 2 uur voor een pauze en zeker bij een totale afstand van 26 km, is dat voor mij belangrijk. Even rusten en dan voor de laatste km’s van die dag. We treffen vandaag tourist pelgrims. Ze worden steeds met de bus ergens afgezet, lopen een klein stukje en gaan weer verder met de bus. Wel vreemd voor ons, als we ons realiseren dat wij meer dan 300 km lopen.

We logeren in albergue Astrar, vlakbij Santa Irene. Een fijne plek voor wie nog even zonder drukte wil verblijven voor we de grote stad Santiago in gaan. Een etappe drankje in de tuin smaakt ons heerlijk. Vol verwachting kijken we uit naar morgen.

1 oktober, 25 km, half bewolkt 22 graden

En dat zijn dan de laatste 20 km van de camino Primitivo. Van Ferreira naar Melide en daar sluit de zware uitdagende en bijzonder mooie Primitivo aan op de camino Français. We kiezen voor een overnachting in Boente, de drukte van Melide voorbij.

Een van de pareltjes van de Camino Primitivo wat overnachten betreft is ook de herberg van Ria en Ton in Ponte Ferreira. Een warm bad, waar we samen andere pelgrims van mochten genieten. Een gezamenlijke maaltijd, onze was gedaan en ook nog een uitgebreid ontbijtbuffet. Klaar voor vertrek!

Op het deel van de Primitivo is het inderdaad rustig. We treffen onze camino maatjes bij de stops. Een glooiend landschap ligt aan onze voeten.

Het is een mooie etappe, over bospaden en rustige wegen. Wel meer asfalt dan het eerste deel, zeker de moeite waard.

Het is alsof het stilte voor de storm is. We weten dat het veel drukker op de camino Français zal zijn. Hoe gaan we het ervaren? Vandaag viel het erg mee. De pelgrims die van Melide in de richting van Arzua gaan zijn allang weg. Onderweg treffen we ergens muziek en een aantal van ons gaat dansen.

We logeren net na het kerkje van Boente in herberg Fuente Saleta. Ook deze kerk is open en we krijgen een stempel van een vrijwilliger.

Tijd voor het etappe drankje….deze keer buiten in de zon. Het belooft nog een paar dagen mooi weer te worden.

Nog 2 dagen te gaan. We beginnen naar Santiago uit te kijken.

30 september, 27,8 km, droog, af en toe zon 18 graden

Slapen in het centrum, in een grote stad als Lugo, heeft echt wel een kans op een mindere nachtrust. We sliepen in Hostel Cross in het centrum en werden gewekt door zware bas geluiden van de bar onder onze slaapplek. Zeker tot 3 uur in de nacht. Zelfs mijn oordopjes werken dan niet. Na deze nachtrust gaan we om 7.30 uur de deur uit voor een ontbijt op Plaza Major.

Ook vandaag is er een lange etappe gepland 27 km naar de herberg van Ria en Ton in Ponte Ferreira. Geen hoge bergen, toch veel hoogteverschillen.

Het voelt als geleidelijk stijgen en dalen. Ten opzichte van de etappe naar Lugo voor mijn gevoel iets makkelijker en ook minder vermoeiend. We vertrekken eerst door de stadspoort en iets later in de mist over de brug Lugo uit.

De etappe van vandaag kent veel asfalt en ook bospaden met aan weerszijden regelmatig mooie uitzichten. Omdat we weer een droge dag hebben kunnen we wat meer van de omgeving zien. Hier op de Camino Primitivo zijn enkele bars. Helaas is ook de bar van O Burgo gesloten. Hiervoor in de plaats is een mooie plek, waar je overdekt kunt zitten en een automaat voor een kopje koffie of versnapering. Voor alle pelgrims die onderweg zijn, een pleisterplaats. We ontmoeten er de pelgrims die met ons naar de volgende herberg lopen.

Dichtbij San Roman da Rotorta vinden we wel een bar die open is. We nemen er nog even pauze voor we de laatste 7 km gaan doen.

Toch tellen de laatste loodjes altijd het zwaarste, even lijkt het of we er zijn als we een andere herberg passeren. Onze herberg Ponte Ferreira ligt bij een brug, waar we zeer hartelijk werden ontvangen door Ria en Ton. Met een etappe drankje in de tuin, zit onze wandeldag er weer op.

29 september, 31 km,veel buien 13 graden

Het klopt dat er veel minder hoogteverschillen zijn op deze etappe. Vlak is het niet, het blijft licht stijgen en dalen. De uitdaging voor ons is de afstand. En …ook dit hebben we kunnen halen.

Het is al gelijk aan het regenen als we naar het ontbijt cafe gaan. We bereiden ons voor op een natte dag. Op deze afstand is er alleen in Castroverde horeca. Hier treffen we veel pelgrims die ook onderweg zijn. We hoorden dat er op dagelijks minstens 50 pelgrims op pad zijn. Heel erg leuk om steeds dezelfde mensen terug te zien.

We hebben ook af en toe een droog moment. Zo ook als we 2 uur verder bij Gonzar een pauzeplek met zitjes vinden. Daar zijn we blij mee. Als het droog is hebben we wat meer om rond te kijken. Speciaal gevormde bomen b.v. die wel een monster lijken…..

We komen vandaag bij de 100 km paal. Net voor Lugo is het 100…en nog wat. Een mijlpaal bereikt. Het voelt als…we zijn er bijna. Het vertrouwen groeit dat we dat ook kunnen. Door de poort van de stadsmuren komen we het centrum binnen. Dit hebben we alvast in de pocket.

We hebben ons etappe drankje op Plaza Mayor. Net als we daar zitten, komt er een enorme plensbui. We zeggen nog tegen elkaar, we boffen. Zo erg hebben we het niet gehad…

Nog 4 wandeldagen te gaan…..

28 september, 25,5 km, veel regen 13 graden

Pfff wat een heftige dag. Tot 2 x toe een enorme klim, vooral de laatste naar A Lastra heb ik als zeer zwaar ervaren.

Volgens het boekje de laatste etappe met zoveel hoogteverschillen. Eerst gaan we naar Real Hospital De Montouto. Er zouden windmolens te zien zijn op deze hoogte. Wij zien alleen een paar bomen. De omgeving wordt volledig aan het zicht onttrokken door de mist en regen. Montouto is na 9 km. We zijn dan echt toe aan pauze. Het is volop in de wind en extreem koud.

Daarna dalen we flink en hopen bij Paradavella te kunnen pauzeren. Helaas is ook deze fantastische pauze plaats gesloten. Wij hebben altijd voldoende bij ons en zitten er overdekt met onze eigen spullen.

Daarna begint de stijging naar A Lastra. Er lijkt geen eind aan te komen. Met enorme inspanning op de top van ons kunnen klimmen we naar boven. Annemiek wacht ons boven op en maakt wat foto’s van ons. De vermoeidheid is goed te zien.

De buien blijven elkaar opvolgen. We hebben gelukkig ook af te toe een droog moment. Na A Lastra vinden we een bar die wel open is. Uitgeput hebben we daar eindelijk een plek om binnen te zitten.

Vlak voor onze eindbestemming krijgen we nog wat extra heuveltjes. Inmiddels vinden we die mee vallen. Omdat we boven al zien dat we als we beneden zijn weer omhoog moeten, denken we toch even. “Nee he?” Het gaat goed!

We zijn blij dat we er zijn. In Albergue Porta Santa worden we gastvrij ontvangen en hebben een eigen 8 persoons kamer. Ernaast vinden we een bar voor ons etappe drankje. Trots op onszelf dat we ook deze monster etappe hebben kunnen afronden.

27 september, 21 km, droog 13 graden

Vandaag is het hoogtepunt ook weer echt een hoog punt. We passeren de bergpas El Acebo op 1021 meter.

Deze nacht had het een beetje geregend. Wij boffen met alweer een droge dag. We zijn prima verzorgd in herberg Juvenile in Castro. Allemaal 4 persoonskamers, de was wordt gedaan, heerlijke maaltijd en ook een goed ontbijt met zelfs yoghurt. Met zo een goede basis en nachtrust kunnen we zeker op pad. Alweer een nieuwe dag……

Eerst geleidelijk, later een forse stijging naar El Acebo. De zon komt een beetje tevoorschijn. Net genoeg om de mist te kleuren. Het lijkt wel zilver. We lopen tot aan de windmolens. Het is toch zeker 8 km stijgen. Intussen genieten van de vergezichten.

We klimmen steeds beter. Precies zoals het voor jou goed is. Wanneer is het goed? Als je zodanig tempo en grootte van je passen hebt, dat je niet uitgeput raakt. En zo heel lang door kunt lopen. Met deze zware etappes erg belangrijk. De een start graag snel, de ander wat langzamer, er zijn er ook bij die bijna op vol tempo naar boven kunnen. Je leest het goed. Ieder van ons komt boven. Als we bijna boven zijn passeren we de grens van Asturias naar Galicië. Niet heel goed te zien. Helaas is de markering verdwenen….

In Asturias is de richting van de schelp, die richting waar de lijnen samen komen. In Galicië is het andersom. Maar let op…..zeker niet consequent. Vandaag zouden we 2x een bar tegen komen. Die van El Acebo was nog gesloten toen we er langs kwamen en ook de bar 6 km was op dinsdag dicht. Natuurlijk hebben we altijd wat voorraad bij ons.

Vanaf El Acebo stijgen we nog wat verder. Daarna is het vrij vlak, tot we dichtbij Fonsagrada komen. Daar krijgen we nog een laatste stevige klim te doen. Zie dat laatste puntje op de profiel kaart. Nog even 113 meter stijgen. We zien Fonsagrada al van ver liggen. Toch niet weer omhoog? Jazeker wel, die kan er ook nog bij

Het kerkje dat we onderweg tegenkomen is helaas gesloten. Wel is er een mooie akoestiek. Ada trakteert ons op een prachtig lied.

Het was weer een prachtige Camino dag…..

26 september, 26 km, mistig, later zon 18 graden

Na de Hospitales is dit opnieuw een dag om niet te vergeten. De afdaling naar het stuwmeer Grandes de Salime.

Eigenlijk hoop je op mist over het stuwmeer van Grandes de Salime. Dat is een soort droom, echt “mist-erieus”. Starten boven de mist, eerst nog stijgen tot voorbij La Mesa en dan bovenaan de berg, zie je, diep onder je een bak met mist.

Voor we aan de afdaling beginnen komen we bij een kerkje, Santa Maria Magdalena. Even een foto momentje.

Dan gaat het echt beginnen. We zijn tegelijk met ongeveer 10 andere pelgrims aan de daling begonnen, ook de nonnen uit Brazilië waren er bij. Biddend trekken ze de bergen over. Het vraagt goede concentratie over de paden. Veel losse stenen en ongelijkheid. Zoo mooi!

Na 2,5 uur nemen we even een pauze. Inmiddels zitten we in de mist…. Of is het regen. We doen onze regenkleding maar aan.

Het laatste deel van de daling gaat over een smal wandelpad met haarspeldbochten. De varens hebben een vroege herfstkleur. Ze zijn al aan het afsterven. Na 13 km komen we beneden bij het stuwmeer aan met een uitzichtspunt.

Na het stuwmeer gaan we weer stijgen. Eerst geruime tijd over de weg naar het dorp Grandes de Salime. De 2 km voor Grandes de Salime over een bospad hoog boven de weg. Ongemerkt komen we in het dorp aan.

Nog 5 km te gaan naar de herberg van Castro. Nog wel stijgen en de laatste loodjes tellen zwaar. Op naar 26 km. Dat is niet niets na zo een lange daling. Het lijkt hier licht glooiend, de zon komt nog even te voorschijn.

Uiteindelijk kwamen we om 16.30 uur aan. Een zware dag en ook dan is het etappe drankje dik verdiend.

25 september, 24 km, wisselend bewolkt, klein beetje regen 14 graden

YES, we hebben de Hospitales kunnen afronden.

Onbeschrijfelijk mooi. We boffen zo met het weer. Regen voorspeld, en wij vertrekken met zon en mist in de dalen. We hadden advies bij Xavier van de herberg Samblismo gevraagd, en die zei…..Ga. Spannend, dat wel! In de mist raken de pelgrims wel eens de weg kwijt. Als we GPX track hebben, gaat het ons lukken en het is ons gelukt.👍

Direct bij de herberg staat een bordje Hospitales, dus klimmen we van de herberg naar boven. Ik weet niet zeker of we het goede pad hebben, dus lopen we even tegen de richting in, tot we een wegwijzer van de Camino vinden. De zon is net over de horizon, in de dalen ligt een dikke laag mist. We kunnen er niet over uit hoe mooi we het vinden.

De Hospitales is de kortste weg om naar Berducebo te komen. De Hospitales voert over de bergkam en dan omlaag naar Puerto del Palo op 1146 meter. De Hospitales geldt als oudste route. De route over Pola de Allende is er later bijgekomen. De stijging van 720 meter naar 1146 meter is zwaar. We doen over de eerste 11 km 4 uur. Ik ben zo trots op de wandelaars, dat ze dit zomaar doen! Nooit gedacht dat we dit zouden kunnen en er verwachtingsvol naar uit zien. “Zie mij daar nu lopen” van Acda en de Munnik laat ik horen en ik zie de trots ontstaan.

Even lopen we toch in de mist. Het is maar even en de mist is alweer opgetrokken als we een van de 3 overgebleven ruïnes van pelgrims hospitalen passeren.

Het blijft maar stijgen en dalen. Als de route van Pola de Allende erbij komt hebben we nog even pauze. Het is erg koud. We doen wat extra regenjassen aan tegen de kou. Voor we aan de daling naar Lago beginnen zijn we al 17 km onderweg. We voelen het goed. Het laatste stuk leek voor mij wel alsof de stijgingen steeds moeilijker gaan.

De daling naar Lago is eigenlijk het zwaarste deel. Degene die voor de route van Pola de Allende hebben gekozen, krijgen die ook voor de kiezen. Eindelijk komen we bij een bushalte uit aan de doorgaande weg. Volgens het boekje zou er een bar in Lago zijn. Helaas is die inmiddels gesloten.

De laatste 7 km gaan over een mooi pad evenwijdig aan de AS14. Door de bossen en vrijwel vlak. We zijn blij dat we er zijn. Maar ook zeker trots dat we het hebben kunnen doen.

24 september, 18 km, veel regen, af en toe droog 18 graden

Langzamerhand komen we ook wat hoger. Vandaag naar de Pico de Puliares op 910 meter. Direct vanaf Tineo begint de stijging.

Gisteren waren de weersverwachting verschillend. Het ene bericht was droog, de meesten hadden toch wel regen in de verwachting. Zo ook toen we na het ontbijt in het hotel Palas de Meres de deur uitgingen.

Het pad boven Tineo loopt door de bossen. Waarschijnlijk is er bij mooi weer een prachtig uitzicht. We zien alleen mist en gaan voorzichtig over de bospaden, die al bedekt zijn met bladeren. Liggen er gladde stenen onder? Je weet het niet, dus we blijven voorzichtig.

Later wordt het even droog en nemen na 2 uur wandelen even pauze. Pas in Campiello is er horeca en dat is na 13 km.

De mist trekt wat op en we zien iets meer van de omgeving. Onderweg komen we geestelijken uit Brazilië tegen. Ze bidden onderweg, beginnen met Ave Maria. De 2 nonnen lopen ook in habijt. Wel een grappig gezicht: wandelschoenen in combinatie met een habijt. In Campiello zien we ook veel pelgrims die ook met ons in Tineo waren. Omdat er daarvoor geen horeca is, heeft iedereen tegelijk pauze

Daarna gaat de zon wat schijnen en zien we wat meer van de omgeving. Van Campiello naar Samblismo is het nog ongeveer 5 km. Veel van de pelgrims gaan vandaag naar Pola de Allende. De herberg in Borres blijkt gesloten.

Morgen is het de Hospitales of over Pollo de Allende. De keuze paal hebben we al gezien. Iets verder ligt de herberg van Samblismo. Wat gaan we doen? Vragen we ons af. De aardige meneer van de herberg in Samblismo verwacht iets beter weer en zegt ….ga het avontuur aan, en ga de Hospitales doen…

Het etappe drankje is weer verdiend. Op naar de Hospitales…….