19 en 20 juni, dagje Santiago. Wat regen, rond 20 graden

Een dagje in Santiago blijven na de aankomst hoort er ook bij. Landen. Landen na een Camino met al de ervaringen. De ontmoetingen, de mooie natuur, de fijne groep, de innerlijke reis, het gevoel van intense rust, alles moet nog een plekje krijgen.

Gisteren gingen we als eerste onze Compostela ophalen en naar de Huiskamer voor de ontvangst van Nederlanders en Belgen. Deze keer werden we ontvangen door Tiny en Elly, Camino vriendinnen van 2016. Trots met onze Compostela’s.

Van Ricky Rieter een tekst die precies past bij mijn Camino gevoel:

“Vanaf hier zal ik terugkeren naar het gewone leven van alledag, niet gewoon meer na al wat ik ervaren heb en als rijkdom opgeslagen in de weg die ik zelf ben”

Daarna gingen we naar de pelgrimsmis van 12 uur. De kerk was helemaal vol. Met toeristen en pelgrims die vanuit alle kanten in Santiago zijn aangekomen. Het moment meemaken dat misschien de Botafumeiro door de kerk zou kunnen zwaaien. Na de mis komt er een geroezemoes in de kerk. Zijn de mannen in rode jassen er? En ja, we maken het mee……de Botafumeiro wordt door de kerk gezwaaid. Voor allemaal een emotioneel moment. Het voelt als soort beloning voor alle inspanning van deze Camino Portugues.

Bij restaurant Meraki, ook in de straat van het pelgrimskantoor gaan we vroeg in de avond eten. Hier kun je de hele dag terecht tussen 12 en 22 uur. Dus ook om 16 of 17 uur, als je aankomt na een wandeldag.

Ook in Santiago vind je een 0,0 km paal. Tegenover het kantoor waar je Compostela kunt halen. De kathedraal is bijzonder mooi met avondlicht. Onder de poort staat een opera zanger. We krijgen er kippenvel van. Wat een ervaringen allemaal. En wat denk je van zingen en dansen op het plein van de kathedraal onder de Arcaden.

Net voor het slapen gaan, zoeken we de geheimzinnige schaduw van Jacobus op. Voor mensen die Santiago kennen…..in de hoek naast de souvenir winkel van de kathedraal. Je ziet het alleen als het donker is.

Vandaag was het de dag van een beetje shoppen en rond de middag gingen we voor de excursie op het dak van de kathedraal. We waren buiten op het dak en plotseling ging het regenen. Hier hadden we niet meer op gerekend. Toch maar snel naar binnen.

Met weemoed keren we terug naar ons leven van alledag. Ervaringen rijker, rugzak lichter. Vol vertrouwen en dankbaarheid dat we het samen hebben kunnen volbrengen. Dank je wel voor alle vriendschap, het vertrouwen in en voor elkaar. Een Camino om met warme gevoelens op terug te kijken.

18 juni, 25 km, veel regen 23 graden. Van Padron naar Santiago

Yeah, we zijn er! Van harte gefeliciteerd Maria, Ingrid, Anja, Nance en Marlies. Kanjers, allemaal. Ik ben reuze trots op jullie.

Deze zeer regenachtige dag begonnen we met een ontbijt bij bar Pepe. De enige die op deze zondag open was. Er was net een plekje voor ons vrij. Buiten zitten was geen optie, het regende toen al.

De route van vandaag kent vele landwegen en bospaden. Het was erg druk. Groepen met jonge mensen vanuit Porto, die voor een dag pelgrim zijn en ik denk ook veel Spanjaarden die in het weekend op pad gaan.

Het was ook een zware dag, met de piek net na Milladoiro op 260 meter. Zwaar door de regen en de voortdurende stijging. We hebben de oude route gekozen, die 2 km korter is. 25 km vonden we genoeg. Gisteren hebben we nog overwogen om de route van vandaag in 2-en te splitsen. Unaniem zeiden we, we durven het aan in 1 dag, zeker omdat het iets minder warm zou zijn.

We waren een paar km onderweg en de lichte regen ging over in een enorme bui van wel 10 minuten. Precies als die begint vinden we een afdak om te schuilen. Na 10 minuten gaan we toch weer verder. Vandaag in een lang lint van kleurige poncho’s. Ieder is goed gehumeurd en weet ook deze laatste km gaan we halen. 265 km, misschien wel 375.000 stappen.

We passeren de kerk van Esclavitude en klimmen over een stenen pad naar Faramello. De stenen zijn wat glad, we zoeken voorzichtig onze weg. Hier en daar is het bospad een gekronkeld van boomwortels. Ook die kunnen we aan.

Enthousiast zijn we als het even droog is en we de 10 km grens hebben gehaald. Ingrid legt er nog een steentje neer voor haar dierbaren.

Nog enthousiaster zijn er als we in de verte de kathedraal zien. Nog wel een heel klein stipje. Nancy en Maria wijzen het aan.

Na nog eens 5 km lopen we samen het plein op. Dan komt de ontlading. Blijheid dat we het hebben kunnen doen, een traantje, die mag er ook zijn. We gaan op het plein zitten en verwerken het moment en al een beetje de hele Camino. Dat komt later thuis wel. Wat heb je achter gelaten, wat neem je mee naar huis?

En dan is het tijd voor ons etappe drankje. De Compostela gaan we morgen ophalen. Ook zullen we dan de Huiskamer voor de ontvangst van Nederlanders en Belgen gaan bezoeken.

17 juni, 19, 5 km, 24 graden, half bewolkt van Caldas de Reis naar Padron

Aankomen in Caldas de Reis betekent ook bronnen van de koning gaan bezoeken. Vlak voor het eten in de avond gingen we erheen. Voor wie wilde, even met de voeten in het 40 graden warme water. Wat een genot! Voor vermoeide voeten is het verkwikkend. Nog beter voor vermoeide voeten is een bak met ijskoud water, wat azijn en zout….

Vandaag gaan we verder naar Padron. Niet ver van de N550, dan weer rechts, dan weer links van de grote weg. We horen het wel, de natuur en de mooie paden zorgen ervoor dat je geen erg in de weg hebt.

De heuvel is heel geleidelijk. Langzaam maar zeker stijgen we van 50 naar 165 meter in 7 km. Goed te doen.

Een pad onder de snelweg door, door de bossen, langs druivenranken en langs de kerk Santa Marina van Esperon. De vergezichten rijgen zich aan een. Terwijl wij de ene voet voor de andere voet zetten, komt Santiago steeds dichterbij.

We passeren de 33 km paal. Na 8 km gaan we pauzeren bij Fogar de Peregrino. Een leuke plek waar we ook alle medewandelaars van de etappes weer zien. Als je de etappe plaatsen aanhoudt, zien we steeds dezelfde mensen. Gezellig! We groeten elkaar hartelijk met Buen Camino. Wij worden “the Dutch lady’s” genoemd.

.

We vervolgen onze weg over glooiende bospaden. We zijn vandaag in de vertraging gekomen. We nemen de tijd, lopen niet zo snel als gisteren en we zijn om 7 uur gaan ontbijten in plaats van 6.30 uur vertrekken. Zo is er na 5 km weer een vrij nieuw cafe, genaamd Buen Camino, met heel veel zelf gemaakte producten, zoals koude tomatensoep. Het duurt niet lang, voor we kiezen dat we ook deze kans niet voorbij laten gaan.

Dan is het nog 7 km langs Pontesecures. Niet het mooiste deel van de Camino. Ook dat hoort erbij. Net als in het gewone leven is niet alles even mooi. We realiseren ons dat het er bijna op zit. Zolang naar uitgekeken, zolang voorbereid, en nu, bijna 2 weken onderweg en we zijn er bijna. Nog 1 dagje…. Maar extra vertragen om alle stappen goed tot ons door te laten dringen.

De laatste km’s gaan toch snel. Al pratend zijn we zo in Padron…..tijd voor het etappe drankje.

Natuurlijk gaan we de kerk binnen, naar het klooster en de “Padronia” ophalen. De Padronia is een document dat je krijgt als je langs de algemene herberg gaat. Officieel als je kennis hebt van de legende van Padron. Jacobus is met een bootje in Padron aangekomen. In Padron vind je de Meerpaal, waar het bootje met het lichaam van Jacobus is aangemeerd.

Wie kent hem niet? De knuffel barman Pedro…..er was geen ontkomen aan…..

We sluiten de dag af met tapas bij Ruta Xacobea.

En morgen naar Santiago. We hebben er zin in.

16 juni, 25 km 28 graden eerst bewolkt later zonnig. Van Pontevedra naar Caldas de Reis

In Pontevedra had ik gekozen voor albergue Nacama, gelegen op de route, ongeveer 1 km van het centrum. De algemene indruk is een prima herberg, verrassend rustig, een grote keuken, om te ontbijten of te koken. Ook vandaag gaan we om 6.30 uur op pad. Het wordt al een klein beetje licht als we door de straten van Pontevedra lopen.

De route van vandaag is licht heuvelachtig, door bossen en later door wijngaarden. Een piekje net voor Barro van 135 meter. Wij maken een kleine toeristische uitstap naar de watervallen van Barosa.

Het duurt wel even voor we de stad uit zijn. Kennelijk zijn we bij de eersten die op pad gaan. We ervaren het als rustig. Zo gaan we via de grote brug Pontevedra uit.

Na de brug is het eigenlijk voortdurend stijgen over kleine wegen of bospaden. Je hebt nauwelijks in de gaten dat je stiekem toch stijgt. Alleen lijkt het of je steeds met een touw naar achter wordt getrokken. Met de hele hoge luchtvochtigheid viel het mij zwaar en waren we blij dat we pauze hadden bij Pousada de Perigrino.

7 km verder maken we een uitstapje van de route af. Zodra de Camino bij de weg, de N550, aankomt, steek je over en ga je 10 minuten rechtdoor. Dan kom je zomaar in een prachtig park met reuze watervallen. We treffen het. Het restaurant was deze keer ook open. Altijd even doen zou ik zeggen.

Net na de middag gaan we op pad voor de laatste 7 km. De zon is er inmiddels doorgekomen en we ervaren het als heet. We lopen hier en daar onder de bladeren van de druivenranken en vinden dan wat schaduw. De bloemen in de weiden kleuren de velden. Zomaar een enorm veldboeket, daar word je toch blij van?

We komen net voor 14.30 uur aan in Caldas de Reis. Net over de brug is een cafe in de schaduw aan het water. Met Piemientos de Padron en kroketjes vieren we onze aankomst.

Straks nog even naar de warmwater bronnen. Caldas de Reis betekent bronnen van de koning………

15 juni, 24 km, 29 graden met veel zon van Saxamonde naar Pontevedra

Gisteren schreef ik in mijn verslag, we gaan de zomer regeling invoeren. Dat is vroeg opstaan om 1/2 uur voor zonsopkomst te vertrekken. Hier in Galicië is dat om 6.30 uur. Wel even wennen, maar wat hebben we genoten van de frisse ochtend.

Van Saxamonde dalen we nog 50 meter naar Redondela. De eerste piek van vandaag is de Alto da Lomba op 153 meter. Met enkele kleine heuvels ertussen dalen we naar Arcade en dan komt de volgende piek eraan de Alto da Canicouva op 145 meter.

Het schoot lekker op deze morgen. Vanaf Saxamonde is bijna nog niemand onderweg. We hebben de Camino nog voor ons zelf. De herberg O Corisco is niet zo groot en dat is daar de enige plaats om te slapen. Dat wordt anders in Redondela. Daar slapen er velen en we ontmoeten ook weer de pelgrims die met ons onderweg zijn.

Na Redondela moet er flink geklommen worden. De grootste klim aan het begin, heeft als beloning een picknick tafel. Even 5 minuten een kleine pauze. Daarna krijgen we de daling met schitterend uitzicht over de Rio Vigo. De zon komt voorzichtig over de bomen heen. In het dal zijn de huizen in de zonneschijn.

Vlak na Arcade is Ponte Sampaio te vinden over de Rio Verdugo. Een van de pareltjes, die elke pelgrim op de Camino Portugues zich zal blijven herinneren. Met deze strak blauwe lucht is het uitzicht nog mooier.

De stijging naar Alto da Canicouva gaat over grote stapstenen. Niet makkelijk, voor ons inmiddels goed te doen. Even snel kiezen waar je je voeten neerzet. Hoe je dat doet is persoonlijk, grote stappen of kleine voorzichtige, alles is goed.

Het laatste deel is ook weer een keuze moment. Direct langs een drukke weg in de zon of een km’tje verder door een bos langs een riviertje? Wij weten het wel. Die km extra kunnen we, het wordt de rivier. Vlak voor Pontevedra worden we getrakteerd op kunst werken. Prachtig om te zien.

In de stad is het inmiddels heet. Langs de terrasjes zien we de pelgrims die steeds met ons dezelfde etappes lopen. Vlak bij het hostel vinden we een terrasje in de schaduw. Zo kunnen we het wel uithouden…..

Later in de middag gaan we nog even naar het centrum. Om een ijsje te gaan eten, boodschappen voor morgen te doen en natuurlijk ook nog even naar de basiliek te gaan kijken.

Het was weer een mooie dag! Volgens het John Brierley boekje nog 70 km te gaan.

14 juni, 22 km zonnig, 24 graden van Casa Alternativo naar Saxamonde

Het houdt maar niet op met die persoonlijke aandacht en zorg van Dries voor alle pelgrims, die we allemaal van harte ontvangen. We worden gewekt met een Ave Maria, het ontbijt staat vanaf 7 uur voor ons klaar. Kun je je een mooiere start van de dag voorstellen? Met de Camino smile start onze dag.

We gaan vandaag van Casa Alternativo naar Porrino, via Mos naar Saxamonde. En ja, na Mos krijgen we een forse stijging te verwerken en daarna de even forse daling.

Vanaf Casa Alternativo is het gemakkelijk om de alternatieve route door het bos en later over landwegen te vinden. Je hoeft niet terug naar de splitsing, de gele pijlen wijzen als vanzelf de weg. Zo hoeven we niet langs de saaie weg met alleen industrie. Met het nog vroege ochtendlicht vinden we het erg mooi. Het strijklicht over de schapen, een pad met stapstenen langs het water, de Camino palen waar pelgrims een steentje neerleggen. Soms verbaas ik me over de grote van de stenen. Voor die pelgrim een zware last minder? Marlies legt er maar een klein steentje bij. Precies eentje die past op de stenen die er al liggen.

In Porrino hebben we pauze. We hebben dan al meer dan 9 km gelopen en zijn toe aan een pauze. Maria vindt er ook een brievenbus. Dd grote gele met Correos erop.

Vlak na Porrino vinden we de “100 km” paal. Die mijlpaal hebben we ook in de pocket. Het vertrouwen groeit dat we zo ook Santiago kunnen gaan halen. Op weg naar Mos wordt het al wat meer glooiend. In Mos is het kerkje open. Voor mij de eerste keer. Meestal is het nog dicht als we er langs komen. Daar vind je ook een groot beeld met Jacobus. Naast de kerk is een winkel met allerlei souvenirs. Tja….daar wil je wel even rondkijken.

De zwaarte van de dag begint na Mos. In 3 km een stijging van 200 meter. Dat voel je……Boven zien we het monument voor mishandelde vrouwen. Indrukwekkend…..met naam op een steentje om nooit te vergeten.

De beloning komt na de stijging. Geweldig uitzicht over het dal, in de richting van Redondela. Eerst even van het uitzicht genieten. Daarna dalen we ongeveer 100 meter in 2 km, tot we in Saxamonde, albergue O Corisco aankomen.

Aan het einde van onze wandeldag wordt het voelbaar warmer. Dit is vast de voorbode van komende 2 dagen. Het wordt meer dan 30 graden en dat betekent……de “zomer regeling”. Maar eerst vandaag. Ons etappe drankje is weer verdiend

13 juni, 13,5 km zonnig 20 graden, van Valenca via Tui naar Orbenlle

Het vestigingsstadje Valenca is de moeite waard om te verblijven. Vele souvenirwinkels, restaurants en ook de uitzichten over de Rio Ninho in de richting van Tui. Voor het eten gaan we er even kijken.  Ook heel speciaal was het restaurant Fatum in de rotsen van de vesting.

En dan komen we vandaag echt in Spanje aan. We dalen af naar de rivier de Minho, passeren de brug, en zingen spontaan “vive Espagna”. “Wat speciaal om voor de eerste keer te voet over de grens te gaan”. Camino is ook grenzen verleggen en je grenzen over gaan en kijken hoe het voelt.

De route van vandaag is heel glooiend. Weliswaar niet hoog, maar wel voortdurend. De daling op de kaart is vanaf de vesting Valenca, de stijging is vanaf de rivier naar de kathedraal van Tui.

We wandelen nog even door Tui, boodschappen voor de lunch, een kopje echte koffie en we steken een echt kaarsje aan in de kathedraal van Tui. Daarna dalen we via de oude straatjes af.

Het meest wandelen we over de bospaden, langs het mooie Camino standbeeld. Over oude bruggen en markeringen met Camino uit 19 e eeuw.

Vlak voor Orbenlle is een muur met de beeltenis van Porto de Gloria, een aloude pelgrim en een schilderij met trap. Wat zien we er in? De schaduw van de bomen maakt het nog meer spannend……

Om naar Porrino te gaan zijn er 2 mogelijkheden. Door het bos en de rivier of richting industrie terrein. Kom je hier en ga je naar Porrino, dan zou ik zeggen ga linksaf. Voor Casa Alternativo ga rechtdoor. Zo speciaal om daar te verblijven. Hangmatten, zwembad, fantastische gastheer Dries Nuiten uit België. We worden echt verwend.

12 juni, 17,2 km, zonnig en zeer benauwd van Rubiaes naar Valenca

In albergue Ninho kun je nu ook een warme maaltijd gebruiken. Zeer smakelijk en zeker aan te bevelen. De meesten hadden deze keer gekozen voor de vegetarische variant met kikkererwten en rijst. Na het ontbijt gingen we op pad. Er was voor de hele dag regen voorspeld en we hebben weer geluk. De hele wandeling droog. Het was wel zeer benauwd, net of alle energie verdwenen was.

De route van vandaag begon met de klim over Alto San Bento op 270 meter. Een mooi onverhard pad door de bossen.

De daling naar het dorpje Fontoura is met mooie vergezichten. Daar hadden we gedacht aan onze eerste pauze. Op deze maandag is veel gesloten. De bekende pauze plek tegenover de kerk is ook dicht. Een klein stukje van de route afwijken en we vinden een cafe dat open is. Tijd voor onze koffie stop.

Dan is het verder dalen naar de vestigingsplaats Valenca. We gaan er binnen via de vestingspoort. Valenca is geheel omgeven met vestingmuren. Heel indrukwekkend!

Op het plein hebben we eerst ons etappe drankje voor we naar ons hostel gaan. We overnachten in Hostel Bulwark binnen de vestingsmuren.

En dan morgen naar Spanje. We gaan de grens over……

11 juni, 20 km, zonnig 23 graden van Ponte de Lima naar Rubiaes

Het is niet alleen de meest zware route maar misschien ook wel de mooiste van de Camino Portugues. We gaan over de Alto Portela Grande op 405 meter.

Iedere dag is het een verrassing. Voor vandaag was droog en bewolkt weer voorspeld…..we krijgen zon met een heerlijke wandeltemperatuur. Wat is het dan mooi!!!! Het grote beeld van Jacobus op de brug, de spiegeling van het karakteristieke kerkje aan de andere zijde van de brug, de nevel die een beetje over de bergen hangt. We beginnen de dag met een stralend gevoel.

Direct na de oude romaanse brug kunnen we een stempel krijgen en natuurlijk verkoopt hij ook wat souvenirs. Speciaal voor ons luidt hij de bel 6x. Op deze zondag horen we meer onderweg. In de kerkjes in de nabijgelegen dorpjes zijn vieringen. We denken dat de deuren openstaan of het gezang wordt versterkt door microfoons. Het klinkt prachtig door het dal en het motiveert ons de stappen te zetten.

Na Revolta begint de klim naar Alto da Portela Grande. In Revolta hebben we even pauze en kopen een kaarsje voor in de kerk. Naar Portela Grande is een stevige klim in 3 km van 150 meter naar 405 meter. Vooral op je eigen tempo. Het zijn flinke stapstenen en bij elke stap maak je keuzes. Je probeert een paar meter vooruit te kijken. Daarna zie je wel verder. Je past ieder moment aan wat mogelijk is. Teruggaan is geen optie, dus elke gemaakte keuze is goed. Ik vind het heerlijk om zo te klimmen en te ervaren wat goed voor mij is. Waar de meest steile klim begint, kun je niet missen, dat is met een hele grote pijl gemarkeerd. Bij Cruz dos Franceses leggen we een steentje neer voor iemand die ons dierbaar is of voor ons zelf, b.v. voor moed of dankbaarheid.

Boven aangekomen genieten we van het uitzicht en van onze euforie, dat we het toch maar hebben gedaan. Het is ons gelukt.

Daarna begint de afdaling. Voor het geval je het niet ziet, door pelgrims met takken tot een pijl verwerkt. Na de daling wacht de beloning. Na 10 km hebben we een bar, waar we allemaal een tomatensalade namen. Leuk was dat we daar Siobhan uit Ierland weer tegen kwamen. Het wordt al een beetje familie gevoel.

Dit was weer een mooie Camino dag. Nog 1 dag in Portugal, morgen gaan we naar Valenca.

10 juni, 14 km, buien, van Casa Fernanda naar Ponte de Lima

Verblijven bij Casa Fernanda is een Camino ervaring die ik elke pelgrim gun. Het is speciaal…… De gastvrije ontvangst, de zorg voor de pelgrims, een heerlijke maaltijd, samen met de pelgrims aan tafel en later op de avond samen zingen en bij ons ook nog dansen en muziek.

Vandaag hebben we een jarige in ons midden. We feliciteren Nancy van harte.

De etappe naar Ponte de Lima is niet ver. Nog geen 15 km. Na Ponte de Lima is binnen een km op 8 geen goede accommodatie te vinden en zo kies ik ervoor de etappe plaats Ponte de Lima aan te houden. Van Barcelos naar Ponte de Lima is 35 km, dat is veel te ver en die verdelen we dan in 2-en. Dus Barcelos – Casa Fernanda en dan naar Ponte de Lima

De hele nacht had het flink geregend. We dachten droog te kunnen vertrekken, maar voordat we de deur uit gingen begon het opnieuw te stort regenen. We wachten even en gaan dan op pad. Met weemoed nemen we afscheid van Fernanda en Jacintho.

De regenkleding gaat aan en uit. Intussen ruikt het bijzonder lekker. De bloeiende bomen en hier en daar de eucalyptus bomen. We lopen over kleine paden en rustige boeren weggetjes.

Een eind verder komen we langs het kerkje Facha met daarbij een Jacobus op blauwe tegeltjes.

De Rio Lima komt in zicht. 2 grote bruggen, waarvan de laatste de oude romaanse brug. De enorme Lindebomen leiden ons naar het centrum.

We overnachten in “Old Village Hostel” 1 km van het centrum. Hier is dat 1 km omhoog, van rivier de Lima af.

Deze keer hadden we gekozen om direct bij aankomst te gaan eten. Rond 13.30 kun je in het goede Gaio restaurant een pelgrimsmenu krijgen. Dat was heel lekker. In de avond gingen we nog even naar de rivier. Inmiddels schijnt de zon uitbundig. Tijd voor een Sangria op een zonnig terras.

Bij de rivier vind je ook een voorstelling van strijdende Romeinen. Het water staat nu hoog, het lijkt net of ze echt uit het water komen.

Morgen gaan we over de oude Romaanse brug. De etappe naar Rubiaes met een hoge top van 450 meter. Deze uitdaging gaan we ook aan.