Spirituele variant: afdalen door het sprookjesbos

Donderdag 2 september 2021, Camino Portugues Variant Espiritual, Armenteira – Vilanova de Arousa (27 km)

Het is nu al bijna 23 uur. Normaal gesproken liggen wij als pelgrims dan al te slapen. Maar vandaag loopt het anders. Vanwege het tijdstip en de lange dag die chter ons ligt, beperk ik mij tot een kort verslag met foto’s.

Het was een bijzondere dag, op diverse fronten. Het ontbijt lopen wij mis, we starten de dag het brood en de koekjes en kaasjes die we in onze rugzakken hebben. We hebben wegens de afstand van vandaag zin om vrij vroeg, 8.00 uur te gaan lopen.

Wat volgt is veel.

– Een prachtige en tegelijkertijd ongelukkige afdaling over de rotsen van het sprookjesbos. We zijn nog maar net op weg als Aafke voorover ten val komt. Ze heeft daarna last van haar enkel. Gezien de afdaling die nog volgt  moet zij de wandeling helaas onderbreken. Per taxi reist zij door naar ons hotel.

— een wandeling langs een beekje. Met  bijna rijpe druiven alom.

– een zicht op de kust, de laatste kilometers lopen wij daar langs.

 

Tegen vier uur komen wij aan bij de brug naar Vilanova de Arousa. We kunnen ‘ons etappedrankje’ al bijna zien staan.

Mijn eerste gang in het dorpje is naar de  apotheek.. Aafke heeft mij een lijstje spullen doorgegeven die ze graag wil hebben om haar enkel te ontlasten.

Fijn is het om Aafke in het hotel weer te treffen. Er is goed voor haar gezorgd, we zijn blij haar weer te zien.

Omdat de enkel van Aafke rust nodig heeft besluiten wij bij het hotel een maaltijd te laten bezorgen zodat wij toch met elkaar kunnen eten . En ook dat loopt iets anders dan gepland. Dankzij alles en iedereen sluiten we de dag  in goede sfeer af met een drankje, om 22 uur gevolgd door de verlate pizza’s

Om vervolgens te kunnen beginnen aan een voor elk van ons zeer welverdiende nacht.

Dag 12: Santa Marina – O Logoso

Donderdag 2 september: Santa Marina – O Logoso 17 km. Bewolkt. Een wonderschone etappe.

Gisteravond was er veel gedoe in de herberg over een meisje/pelgrim die onderweg een zielig zwanger katje had meegenomen en bij de herberg heeft achtergelaten. Dit ondanks  borden onderweg met het verzoek om geen honden en katten mee te nemen. De medewerkers van de herberg waren het er helemaal niet eens. Hij heeft inmiddels zijn plekje gevonden naast de katten die er al zijn.
Vervolgens was Mia’s handdoek van de waslijn verdwenen. Die bleek bij navragen in de was van andere pelgrims in de droger te zijn terechtgekomen. Kortom een enerverende avond maar wat was het lekker om met dit weer buiten op het terras te zitten kletsen met een drankje erbij. We bleven tot laat.

Kerkhof tegenover de herberg
Hoe voelen de benen en voeten vandaag, vraag ik de volgende ochtend? ‘Goed’ is de reactie van iedereen!  We gaan weer vol goede moed op pad.
Daar gaan we weer!
Dag koetjes

Het wordt een prachtige wandeling, veel makkelijker dan gisteren. Eerst beklimmen we de berg Aro en dalen daarna af naar het dorpje Lago. Onderweg hebben we prachtig  uitzicht over de dorpjes en het stuwmeer.

Vanaf Lago neemt Attie een taxi naar de Olveiroa de volgende grotere plaats. Daarvandaan gaat zij het laatste stuk lopen. Goed gekozen. Het eerste en het laatste stuk zijn het  mooist vandaag.


De anderen lopen verder door een gebied met prehistorische graven.

Er wordt op het land gewerkt.

We gaan over een wildstromende rivier via de brug van Ponte Olveiroa.

En komen langs grappige afbeeldingen van de pelgrim.

Het laatste stuk is prachtig, bergop, hoog boven de rivier.

Polonaise bovenop de berg

En dalen af naar de herberg in O Logoso waar we een 8-persoons slaapzaal voor onszelf hebben.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Camino Portugues dag 3

3 september, 17 km, bewolkt 24 graden

Mijn planning was 10-15 km per dag en we hebben er toch 17 opzitten. Tussen Tui en Porrino zijn nog geen overnachtingsmogelijkheden. Het kan niet anders. Wat een kanjers, de wandelaars halen het allemaal, voor enkelen de eerste keer dat ze zover komen en dat met het dragen van eigen bagage. Voor hen had ik vandaag een lied uitgekozen: “vandaag ben ik gaan lopen”….ieder dacht dat het niet kan, en zie mij daar nu lopen. Het raakte, die mooie Camino tranen mogen er zijn….

Vanaf de herberg San Clemente in Tui gaan we op pad. Naar een ontbijt café dat ons was aanbevolen, zeer goed Biper genaamd. Niet ver van de route en we konden de Camino zo weer oppakken.

Omdat we aan het einde van Tui hebben overnacht is de afstand beperkt gebleven tot 17 km. We zien algauw de steen mannetjes op de Camino palen. Ik leg uit dat de pelgrims dat doen. Om aan iemand te denken of om wat uit je “eigen rugzak” te halen. Niet letterlijk maar hetgeen je zou kunnen ervaren als last op je schouders.

Volgens het hoogte profiel lijkt de route vlak. Dat is het niet. Steeds kleine heuvels, bijna geen vlak stuk te bekennen.

Een prachtige route, bossen, onverharde paden, de geur van Eucalyptus, bramen die rijp zijn, de eerste druiven. De sfeer met andere pelgrims is er een van blijheid, ieder groet elkaar en we maken een praatje. Het voelt of ieder zo blij is om op pad te kunnen gaan. Ik zie de Camino smile. Ik zing samen met een pelgrim uit Ierland een lied “one Day over the rainbow”. We raken er allebei emotioneel van.

De geur van de Eucalyptus bomen, brengt me terug naar alle herinneringen van de Camino. Dit hoort echt bij Galicië.

Gisteren bij de toeristen informatie kregen we uitleg over de splitsing nabij Orbenll. Ga hier links af en vermijd de gevaarlijke en ongezellige route langs het industrieterrein. Nu is er een duidelijke paal en er staat “complementario” kan niet missen. Het staat vrijwel direct na de muurschildering van schilder: Xai Óscar van de Porte de Gloria van de kathedraal in Santiago.

Niet ver na de splitsing zie je dit verhoogde wandelpad. Met de eigen spiegel in het water. Het zonlicht valt precies op de druivenranken erachter. Mooi!

Ook na het passeren van de A55 heb je een keuze. 3 km langs de rivier of 3 km door de stad. We kiezen de rivier, ook omdat ons pension Louro dichtbij de algemene herberg ligt en je niet hoeft om te lopen. Deze laatste km wegen best zwaar en als je dan in een mooie omgeving loopt, zijn ook de laatste km snel voorbij.

Al voor 15 uur zijn we in Porrino. We hebben het etappe drankje verdiend.

Dag 11: Negreira – Santa Marina

Woensdag 1 september: Negreira – Santa Marina 21 km. Mooie uitzichten, maar vermoeiend zo’n lange etappe

In de supermarkt kochten we gisteravond  alvast joghurt en fruit voor morgen omdat we vroeger op pad willen vanwege alweer een lange etappe en warm weer ’s middags. Gisteravond konden we pas rond 8 uur eten. Eigenlijk te laat voor ons na zo’n vermoeiende dag. Sommigen hadden niet veel trek meer.  Voor het slapen gaan zongen we nog het Pelgrimsgebed van Amanda Strydom. Dat is inmiddels een bijna vast onderdeel de afronding van de dag. Mooi.

Mia verzamelt de borden met alles wat erop ligt. In de hoop dat we sneller het toetje krijgen en sneller naar bed kunnen

Vandaag gaan we al in de ochtendschemering op pad. Attie neemt eerst een stuk taxi. Zij kan niet meer dan 10 kilometer op een dag lopen.

Stadspoort Negreira

Monument voor de Emigrant. Eerbetoon aan de vele Galiciërs die nog niet eens zo lang geleden huis en haard moesten verlaten om elders te gaan werken. Hij wordt vastgehouden door zijn zoon die weer vastzit aan moeder en baby.

Na het verlaten van de stad klimmen we gelijk en krijgen mooi uitzicht op de stad, omgeving en een oud kerkje, terwijl de zon opkomt. p

We klimmen geleidelijk 9 kilometer grotendeels in de schaduw over bospaden naar het dorp  A Pena, waar een bar is voor het tweede  ontbijt (toast met boter en jam).

Vanaf de bar lopen we eerst een stuk langs een weg, geen mooi pad maar wel met steeds mooie uitzichten, waarvan je goed kunt genieten omdat je niet op de weg hoeft te letten.

De volgende bar is 4 kilometer verder. Weer stoppen we. Ook omdat het warm wordt. Hoofddeksels en bandjes in de nek worden nat gemaakt en we drinken bij om weer vooruit te kunnen.

Daarna wordt het zwaar. We moeten nog bijna 8 kilometer lopen en het wordt steeds warmer. Er zitten lange paden tussen zonder rustplekken . Ik loop af en toe achteruit omhoog. Dan gebruik je andere spieren dus heb je niet steeds dezelfde druk op de spieren. Dat geeft verlichting.

Pelgrims siësta

Uitgeput

Om kwart voor 3 komen de eerste drie bij de herberg aan, moe en blij dat ze er zijn. Attie is er al. Een half uur later zijn we compleet. De twee etappes van gisteren en vandaag waren mooi, maar zwaar.

We zitten in een heel klein gehucht tegenover een oud kerkje en naast een koeienstal. De herberg heeft een bar en terras waar we gelijk wat gaan drinken. We hebben allemaal een laag bed. Vanavond hebben we vanaf half 7 onder de druivenranken gegeten. De temperatuur is inmiddels aangenaam. Zonder jas buiten zitten kan nog steeds om half 10′ s avonds. Dat geeft een echt vakantiegevoel!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Spirituele variant: de berg

1 september 2021, Camino Portugues Variante Espiritual, Pontevedra – Armenteira (20 km)

De komende dagen lopen wij de Spirituele variant van de Camino Portugues. Deze route bevat 3 etappes: 2 wandeldagen en 1 boottocht.

vandaag ligt voor ons een zware etappe. Het hoogteverschil is groot en de weersvoorspellingen zijn voor het eerst deze reis niet goed. Voir de hele dag is regen voorspelt. Direct na het ontbijt gaan de regencapes (en de door Gabrielle (met hulp van haar vader) zelf gemaakte gamaschen, aan.

Ongeveer 3 km na Pontevedra wordt met een bord en een paaltje het begin van de spirituele variant aangegeven.

De Camino Portugues gaat hier naar rechts. Wij slaan links af, we hebben er zin in.

Het gebied waar wij vervolgens doorheen lopen voelt als verstild in de tijd. Kleine wijngaarden, dorpjes bestaande uit steeds slecht een paar huizen, paden door heerlijk ruikende eucalyptus-bossen.

Vlak voir het kloosterdorp Poio staat een kerkje, een pareltje in het landschap. Het uitzicht vanaf hier is prachtig. Vraag is wel hoe twee mensen vanaf hier verder zijn gelopen, hun schoenen staan op ze te wachten.

In Combarro splitst de groep,zich op. Pieternella en ik gaan het middeleeuwse stadje verkennen. De anderen gaan de berg op. Zij gaan met elkaar deze uitdaging aan.

Met een ‘Geniet ervan, Zet hem op en Veel plezier’ Nemen wij voor een paar uur afscheid van elkaar.

Terwijl de anderen aan de klim beginnen, maken wij kennis met dit voor mij nog onbekende stadje. Het is het beginpunt van een nieuwe Camino, de Padre Samiente, dus wie weet. Voir nu beperken wij ons tot een rondje lopen en een heerlijke kop koffie aan de haven.

Met de taxi gaan wij vervolgens naar Armenteira. Bij het klooster eindigt de etappe voor de anderen. We kijken er naar uit hen straks binnen te halen.

Rond half vier is het zo ver. We zien drie vermoeide groepsgenoten stralend van de berg af komen. Wat een kanjers, ze hebben het met en door elkaar geweldig gedaan. De foto van de gezichten bij aankomst van twee van hen spreekt boekdelen.

Na een drankje gaan we naar ons overnachtingsadres. We slapen in een klooster, het klooster van Poio. Het is een prachtige plek om op deze spirituele variant te kunnen zijn.

Als gasten van het klooster mogen wij alle ruimtes bezoeken. Zwaar onder de indruk zijn wij van met name de kloostergang ….

En van een indrukwekkend meer dan 100 meter lang en 3 meter hoog mozaïek. Dit mozaïek is ingelegd in de muren van een kloostergang. Het verbeeldt in vele miljoenen steentjes de Camino van Parijs tot aan Santiago de Compostella. Een fragment zie je hier

En dan is het tijd  het eten. We zijn allemaal vermoeid en beginnen nu te verlangen naar de aankomst in Santiago. Een moment waarop we denken dat we even niet zoveel meer te zeggen hebben. En juist dan verdiepen zich de gesprekken…..

 

Camino Portugues dag 2

1 september, op weg naar Tui

Wat een hartelijke gastvrij hostel, One Ribeiro vlak bij metro station Sao Bente, daardoor dicht bij de kathedraal, de Douro en de trein. We worden bij de ingang zelfs welkom geheten.

Bij de ontvangst werden we gewaarschuwd. Een 3 persoonskamer naast de algemene keuken. We hebben oordopjes en we slapen heerlijk. Wel worden we gewekt door onweer met veel regen. Jaren geleden heb ik me al ingeprent….ik ga liggen en stoor me nergens aan. Dat werkt bij mij.

Op advies van de hostess gaan we uitgebreid ontbijten dichtbij metro station Trindade. We kunnen de rugzakken nog in het hostel laten en gaan de kathedraal van Porto bezichtigen. Ook voor een stempel in ons pelgrimspaspoort, de Camino gaat beginnen.

Hier bij de kathedraal kun je ook een pelgrimspaspoort en schelp kopen. Mariet en Marianne kopen er een.

Boven op de brug hoog boven de Douro zien we nog net het restaurant waar we gisteren gingen eten. De vergezichten over de kronkelende Douro. Een mijmermomentje voor ons allen. Nog maar de 2e dag en we voelen al de verbinding.

Onze trein vertrekt om 13.05 en doet er 2 uur over. We komen langs diverse plaatsen waar de Camino ook langs komt. Barcelos, Vila Praia de Ancora. Wij gaan naar Valenca, zie onderstaande kaart en daarna te voet de grens over naar Tui. Het gaat nu dan echt beginnen.

In Valenca gaan we via de vesting naar Tui. Het is er druk. We zien veel pelgrims onderweg. Ook horen we van alle mensen die we tegen komen: “Buen Camino”. Letterlijk goede weg. Voor mij gaat mijn pelgrimshart wat sneller kloppen. Ook dat heb ik gemist.

Daar aan de overkant van die grote witte brug ligt Spanje. Midden op de brug staat een grens. De Portugese kleuren en Spaanse kleuren gemoedelijk naast elkaar. Hier geen inreisbeperkingen, geen QR controle, we mogen zo door gaan. WIJ gaan deze grens over.

 

Door het uur tijdsverschil waren we na 18 uur bij onze herberg. We hebben uiteindelijk toch 11 km gelopen. Vanaf de trein in Valenca 4 km

Albergue San Clemente bijna aan het eind van Tui. Een schitterende gastvrije plek. Voor ons pelgrimsmenu en boodschappen gaan we terug naar het centrum. Heel smakelijk en dat voor €6,50…..

Camino Portugues dag 1

31 augustus aankomst in Porto

Het is tijd om te gaan….Nu ben ik zelf aan de beurt. Santiago we komen eraan!

Het is tijd om te gaan. Voor Mariet een lang gekoesterde wens om ooit naar Santiago te gaan. En als dat dan etappes van 10-15 km per dag, dat zou helemaal mooi zijn. Ook voor Jan die na een heel trainingstraject nu zover is dat hij mee kan gaan. Vandaag al heeft hij laten zien dat de steile klim naar ons hostel (vlak bij Sao Bente) vanaf de Douro te doen is.

We zijn met 5 op pad. Vlnr Mieke, Mariet, Janna, Jan en Marianne. Het was nog heel spannend deze ochtend. Het lukte niet om bij KLM in te checken en het stoelnummer te verkrijgen. Dit heb je nodig om het Portugese inreis formulier te verkrijgen. Pffff. Ik was extra vroeg vertrokken om het op te lossen bij KLM, maar ook dat lukte niet. Na het inchecken aan de balie gingen we door de douane en bij restaurant la Plaza hebben we uiteindelijk de formulieren in kunnen vullen. Met dank aan Marianne die thuis al had kunnen oefenen.

We gaan na het inchecken bij ons hostel naar het station om alvast kaartjes voor de trein te kopen. Morgen reizen we naar Valenca om daar onze Camino te starten. Het station in Porto is prachtig.

Via de straatjes van het oude centrum dalen we af naar beneden. We voelen vakantie sfeer en ook ontspanning.

Wat is dan mooier om deze eerste dag af te sluiten bij een typische Portugees restaurant aan de Douro. Terwijl we aan de Douro aan het eten zijn, wordt het langzaam donker.

Een wonderschoon einde van onze eerste dag

Dag 10: Santiago – Negreira

Dinsdag 31 augustus: Santiago – Negreira 21 km. Uitgeput. s Middags was het heet

Vandaag is het een spannende dag voor ons. We gaan meer dan 20 kilometer lopen. Tot nu toe was de afstand 10 tot 15 kilometer per dag (1 dag 17).

Eerst nog wat over Santiago.  Wat was het fijn om een nacht een eigen kamer met eigen douche/toilet te hebben, en ook nog eens in hartje Santiago. Gisteren na de lunch spraken we af dat ieder ’s middags zijn eigen gang zou gaan en dat we elkaar ’s avonds zouden zien. Gelukkig was het veel minder druk in Santiago dan de vorige week. Iedereen heeft  s middags zelfs de kerk kunnen bekijken zonder in een lange rij te hoeven staan.

Het officiële logo van het heillig jaar 2021/2022

Geen lange rijen voor de ‘Heilige deur’ en de andere ingang van de  kerk

De “snollebollekes” op de trap van de kathedraal

Om 7 uur ’s avonds kregen we de Compostela’s. Een hele prestatie.

Het lukte helaas niet om daarna naar de mis te gaan.  We hebben volgende week nog een kans. We vinden wel plek op een terras.

Vandaag zijn we weer bijtijds op  voor onze monsteretappe richting het einde van de wereld, maar liefst 21 kilometer naar Negreira inclusief een lange klim. Attie neemt een stuk de bus.  Eerst was er een klein incidentje met iemand die zich had verslapen en vervolgens  haar onderbroek vergat. Het wordt  een ” luchtige”  dag voor haar…

Met een volle maag van het ontbijtbuffet gaan we op pad.

Nog 89.586 kilometer naar Finistera

We lopen al snel fout bergop. Maar gelukkig na een paar honderd meter komt een engel ons tegemoet. Terug naar beneden. Langs de rivier moeten we blijven.

Daarna gaan we weer omhoog en krijgen prachtig uitzicht op Santiago en de kathedraal.
Later vandaag is er een lange steile klim. Vooraf lunchen we op een terras met mooi uitzicht.

Achteraf: :” drie kleine kleutertjes die zaten op een bank…”

En nog een terrasje. Het is heet vanmiddag. We hebben veel vocht nodig. En lopen op het eind veel over asfalt dat ook heet is. Zingend proberen we niet aan onze pijntjes te denken.

Het mooiste vandaag is de middeleeuwse brug van Ponte Maceira.

Rond 4 uur komen we uitgeput bij de herberg aan, waar Attie op ons staat te wachten. Fijn. Zij wijst ons de weg en verzorgt de was. Nog een engel…

Pelgrimsgevoel

Dinsdag 31 augustus 2021, Camino Portugues Central, Redondela – Pontevedra (21 km)

Het is voor het eerst dat wij op een met anderen gedeelde slaapzaal in een albergue hebben geslapen. En dat was even wennen. Spaanse pelgrims die op luide toon met elkaar converseren, snurkers waar maar geen ritme in kwam…

Met kleine oogjes zitten wij om 7.15 uur aan het ontbijt. En dat doet goed, tostade, zumo en cafe con leche grande, langzaam maar zeker worden we wakker.

Hetvis net licht als we op pad gaan. En we zijn eindelijk eens niet de enigen. Het geeft mij een vertrouwd gevoel, mij invoegen in de tijdloze stroom van pelgrims op weg naar Santiago,.

Langs de route staan tafels waar stempels, schelpen en drankjes te krijgen zijn. Her en der worden we toegezongen. Het heeft wel iets van een vierdaagse, met veel minder lopers, ik hou van deze ontspannen en welkome pelgrimssfeer.

De route is prachtig. We lopen door de bossen en langs de druivenvelden.

In Arcade houden we bij de Romeinse beug pauze. Koffie met churros met een onbetaalbaar uitzicht.

Omdat we inmiddels de magische 100 km-grens zijn gepasseerd moeten we elke dag ten minste twee stempels laten zetten. En soms zetten we de stempel zelf. We hebben er al heel wat verzameld.

Voor Pontevedra kun je kiezen welke route je loopt. Wij kiezen de alternatieve variant. Een prachtige route door het bos en langs een beekje. Gabrielle voelt zich hier even aan de Geul in Limburg. Onder het spoor lopen we verder de stad binnen.

De prachtige stad Pontevedra. 

De enige plek waar een kapel ter ere van de vrouwelijke pelgrims is neergezet. En, als ik het goed begrijp is een bezoek aan deze kapel een belangrijk gebeuren. Want eenmaal daar geweest brengt geluk voor een goede aankomst in Santiago.

Nog 4 loopdagen te gaan…, ik gun ons allen het geluk en vooruitzicht van een goede aankomst in SDC.

 

Dag 9: Lavacolla – Santiago

Maandag 30 augustus: Lavacolla – Santiago 10 km. Mooi helder weer. Naar Santiago!!!

We hadden een fijn verblijf in de herberg van  Lavacolla. De eigenaren zijn aardig en behulpzaam. We sliepen op een kamer met lage bedden. En er was een tuin waar we uit konden rusten.

Vandaag de grote dag. We gaan naar Santiago. Het is nog maar een week geleden dat we in Sarria begonnen. Maar het lijkt wel een eeuw. Wat hebben we veel ervaren.  Vol spanning gaan we zonder ontbijt in het schemerdonker op pad. Het beekje waarin de pelgrims zich 1000 jaar geleden wasten om schoon in Santiago aan te komen is nog niet goed te zien. Maar we horen het wel goed. In de schemering lopen we geleidelijk aan omhoog richting Monte Do gozo, de heuvel waarvandaan de kathedraal van Santiago bij goed weer te zien moet zijn.

We horen het water stromen

We ontbijten na 4 kilometer bij de camping.

Nog 1 kilometer naar Monte do Gozo. Het weer wordt steeds mooier en helderder.

En dan zijn we op Monte do Gozo. Het is prachtig weer en de kathedraal is goed te zien. Een Nederlandse hospitalero helpt ons in de kapel aan een stempel.

We klimmen nog een stukje verder naar het monument van de pelgrims. En we wijzen allemaal naar de kathedraal!!  Daar is tie!!

De laatste 4 kilometer duren best wel lang. Twee plaatsnaamborden.

lo

We kijken onze ogen uit.

Nog maar een drankje voor we het middeleeuwse centrum in lopen.

En verder naar het plein voor de kathedraal.

We zijn er!!!

En slapen in het klooster tegenover de kathedraal. Waar we ’s middags lunchen. Wat een mooie plek.

Nu nog onze diploma’s (Compostela’s) halen en Santiago verkennen. Morgen meer.

 

 

Een avontuurlijk dagje

Maandag 30 augustus 2021, Camino,Portugues Kustroute, Pazo Pias – Redondela

Wegens de zondagse winkelsluiting van gisteren zijn we ver door onze voorraden heen..Dankzij Aafke  gaan wij met een goed gevulde maag opstap. Zij had voor ons het ontbijt in een cafe gereserveerd.  Een geweldig begin van de dag.

We lopen vandaag in de richting van de grote stad Vigo. In het programma staat dat we vandaag onderweg ergens de bus pakken naar Redondela. Daarmee spelen wij tijd vrij voor het lopen van de spirituele variant, later in deze reis.

Vol goede moed lopen wij vanaf het klooster de heuvels in. Onder het spoor door

Diverse Camino-meuk passeren wij. Het voelt als aanmoediging voor alle pelgrims.

Op enig moment, na een kilometer of 10, lopen wij langs de weg naar Vigo. Hier zijn bushaltes. Een vriendelijke Spaanse man legt ons uit dat we vanaf hier naar Vigo kunnen en dat bij het busstation een bus ons naar Redondela kan brengen.

Met en voor ons wacht hij mee.

In Vigo beslist de helft van de groep naar Redondela te lopen. Via de kathedraal pikken zij de Camino weer op.

Met de anderen koop  ik een buskaartje naar Rande. Met de Monbus rijden wij daar naar toe.

Vanaf Rande willen wij de laatste 7 km van deze etappe oppakken. De route loopt hoog langs de baai, wij kiezen de weg naar boven. Het uitzicht vanaf daar is prachtig.

Hoog boven de baai houdt de weg op. Een Spaanse wijst ons de weg langs sluippaadjes  en langs vele, vele blaffende honden….

Even later lopen wij opnieuw vast. Pieternella en Aafke houden een auto aan. De chauffeuse is zeer vriendelijk, ze wijst ons in vele talen naar een bank. De Camino kent ze niet, maar eenmaal bij een bank komt het volgens haar wel goed met ons😎.

En dat het goed kont, dat leidt geen twijfel. We laten na alweer een steile doodlopende klim het zoeken naar de Camino los. Met hulp van Google maps lopen wij de stad binnen. Niet via de mooiste route, wel via de kortste route. We zijn heel blij dat we er zijn!

In Redondela komt onze route samen met de binnenlandse route. En dat is direct te merken, in een kilometer treffen wij meer pelgrims dan tijdens de gehele afgelopen 9 dagen. Leuk tussen andere pelgrims te kunnen lopen.

Wij checken even later  in bij ons hostel. Wij krijgen de beschikking over 2 eigen units.

Onder het genot van koffie wacht ik vervolgens de anderen op. Vermoeid maar vol verhalen bereiken zij na 30 km lopen, met vele vele hoogtemeters, tegen 17 uur de albergue. Ik hoor over een bijzondere ontvangst en een pelgrimszegen in de kathedraal van Vigo, over het mooie bospad en dito uitzichten. En ik hoor over een Italiaan die zichzelf opwierp tot lopende richtingaanwijzer.

Ik geniet van de verhalen van deze stoere dames. Blij dat we er allemaal zijn. Een goed einde van een onvergetelijke en avontuurlijke wandeldag.

Dag 8: Salceda – Lavacolla

Zondag 29 augustus: Salceda – Lavacolla 17 km

Het was een bijzonder verblijf in de ‘middle of nowhere’  in de herberg van Salceda. Een spartaanse slaapzaal en douche met slakjes en spinnetjes. Maar wel een massage douche, hangmatten, een bubbelbad, vijver en prima tuin en restaurant. Het is een beetje vergane glorie. Het lijkt alsof de eigenaren het een beetje zat of moe zijn. Bijzonder is dat elke overnachting weer heel anders is. Steeds een verrassing.

s Avonds dronken we voor het eerst een Galicisch likeurtje, ‘orujo de café’.  Lekker, het leek op ‘ tia maria’

Voor het slapengaan zongen we weer het ‘ ‘Pelgrimsgebed’.  Het wordt steeds beter.  Maar naar Amanda Strydom luisteren is ook al heerlijk. Ze zingt zo mooi en de uitspraak van het Afrikaans…

Vandaag lopen we de langste etappe tot nu toe, 17 kilometer. Weer glooiend en over bospaden, maar toch anders dan andere dagen. Een deel van ons heeft  inmiddels de gewoonte om alleen met koffie op pad te gaan (of iets kleins te eten dat we al eerder hebben gekocht).  Er zijn genoeg bars onderweg waar we kunnen ontbijten. Zo kunnen we s ochtends als het nog fris is meer kilometers maken. ’s Middags was het tot nu toe erg heet. Het lijkt nu wat koeler te worden.

Het is vandaag veel rustiger met pelgrims dan gisteren en daarvoor. Dit is waarschijnlijk omdat de Spaanse vakantie na vandaag afgelopen is. Vandaag zal het in Santiago erg druk worden.

We zingen veel onderweg. Het Pelgrimsgebed klinkt  beter in een tunnel.

Een Spaanse pelgrim had ons gehoord en zei dat de foto beter zou worden als we bewogen en zongen. Hij zei niet dat hij het op zou nemen. Ha, ha…

En we dansen.

Mia en Riet moeten nog oefenen

En we zien mooie spreuken, een mooie steen en krijgen een stempel met een hangertje.

Het leven is kort, maar breed. Wees altijd jezelf. Buen Camino

We zijn om bijna 3 uur bij de herberg en willen nog gaan eten, maar het is bijna te laat. De eigenaar is zo aardig om ons eerst naar het ene restaurant te brengen, waar we net te laat aankomen en vervolgens naar het andere waar we nog menu kunnen eten. Heerlijk. Daarna douchen, wassen en uitrusten.

Een topprestatie dames!!!. Opgewekt en zonder blaren en andere klachten.

Café cortado (Expresso met klein beetje melk)

 

Over bergen

Zondag 29 augustus 2021: Camino Portugues kustroute, Aguncheiro -Pazo Pias

in de wijde omgeving van onze albergue is geen winkel en geen cafe. Als service krijgen wij van de hospitalero een starterspakket. Koffie en cakejes, we zijn er blij mee.

Even voor 8 uur, het is net licht, vertrekken we. Eerst lopen wij een flink deel langs de kust. De aanwijzingen zijn vrij duidelijk…

Daarna trekken wij de bergen in. Het klimmen is pittig. Maar de uitzichten maken het meer dan waard.

On top of THE world nemen we een kleine pauze.

Eerder dan verwacht komen wij in Baiona aan. De kerk gaat net uit als onze koffie met churros op is. we maken plaats voor de kerkgangers en brengen een bezoekje de Romaanse kerk. Voor het hek zit een bedelaar, eentriestgezixh,deze  vrouw  tussen  de  op zijn paasbest geklede dorpelingen en ons als pelgrims.

Het dorpje is sfeervol. Wij lopen door het labyrinth van oude steegjes.

Bij een cafe voelen wij ons even thuis, de merken zijn bekend, een enkele daarvan doet denken aan Youp van’t Hek.

Via een Romeinse brug komen wij aan in het dorp van onze bestemming: Ramalossa..

We willen graag slapen bij een voormalig klooster met de naam Pazo Pias. Reserveren kan hier echter niet.  We zetten onze rugzakken in de rij voor de deur.

Om vervolgens vol spanning af te wachten. Gaat het lukken? Elk een eigen kamer op deze mooie plek? we zijn niet de enigen, we zijn niet de eersten, we gaan het zien.

En twee uurtjes later is het zo ver. Voor €15 per persoon krijgt elk van ons voor vannacht haar eigen kloostercel. Het voelt als een kadootje, een eigen kamer. En voor elke kamer een bij onze route passende sleutel. Een prachtige afronding van een dag over bergen. Mooi he? Wij genieten ondanks de moeheid en een aantal pijntjes met volle teugen.

 

 

Dagwandeling N70

28 augustus, 15 km, 450 hoogtemeters

De herfst van ons leven? Onderweg horen we van 2 jonge mannen dat ze het meer “lente” noemen, zo goed als wij de vele heuvels gewoon oplopen.

450 hoogtemeters in Nederland? Ik hoor die vraag vaak. Een van de mooiste en zwaarste wandelingen in de buurt van Nijmegen, start bv bij restaurant Tante Koosje. Opnieuw gemarkeerd met groene palen en op diverse plaatsen te starten. Een prima training voor bv de Camino. Het is zeker veel meer dan de “Zevenheuvelenweg” waar ik de 4 daagse lopers over hoor praten.

Wij vinden het pittig. En zeker….als je de N70 loopt en niet te moe bent, ben je klaar om te vertrekken voor een Camino. Zo gaat Ineke mee met de Camino Ingles, Tiny en Marja met de Via de la Plata, Jaap, Cees en Marianne gaan in april 2022 de Camino Portugues bewandelen. Dina is intussen zo enthousiast, dat ik denk dat ze misschien ook wel eens mee zal gaan…….

Intussen genieten we van de opkomende herfst. Al enkele paddestoelen, de geuren van modder, de mossen op de bomen.

De N70 is ook zo mooi omdat het meest onverharde paden zijn met als het te steil wordt traptreden. Die zijn soms zo hoog dat het hard werken is voor mijn en andere nieuwe knieën.🤔

Natuurlijk sluiten we deze heerlijke dag af met een etappe drankje bij Tante Koosje.

Dag 7: Arzua – Salceda

Zaterdag 28 augustus: Arzua – Salceda 13 km. Het bubbelbad en de hangmat

In Melide sliepen we in het centrum aan een drukke weg. Omdat we het raam open hadden betekende dat veel lawaai ’s nachts. Hoe anders was dat in Arzua, ook een grote pelgrimsstad. Hier sliepen we niet aan de hoofdweg maar in een straat erachter die grenst aan het groen. Hier hoorden we geen vrachtverkeer.  Onze herberg hier is bovendien erg luxe met lage bedden met beddengoed, handdoek en zelfs douchespul. Heerlijk dat comfort. Maar ook fijn dat het elke dag anders is èn steeds een verrassing.

In de slaapzaal oefenden we gisteren we een prachtig Afrikaans pelrimslied: :Pelgrimsgebed van Amanda Strydom. Onze eerste poging zie filmpje. Niet slecht na 1 x oefenen!

Vandaag een korte etappe. We lopen door glooiend landschap, veelal over bospaden, door eucalyptusbossen. Eucalyptus  werd in Galicië in 1863 geintroduceerd door een monnik. En toegepast in brandstof, houtskool, papier, spaanplaat voor de bouw en natuurlijk de eucalyptusolie.

Het is vandaag wat koeler. We zien de zon niet tijdens het lopen. Minder mooi maar wel fijn als je loopt.

Onderweg verschillende stempelposten en verkopers, oa twee zusters (nunnekes volgens onze Brabantse pelgrims), een stokkenmaker, een fluitspeler en de ‘ wall of wisdom’.

En gezellige bars waaronder één met allemaal flessen met spreuken.

Pincho de tortilla (aardappelomelet met brood)

Al om 13.00 uur zijn we al bij de herberg van Salceda. Om 15.00 eten we het pelgrimsmenu met als extra toetje het bubbelbad en de hangmat!

 

 

 

 

 

Aan de kust

Zaterdag 28 augustus 2021, A Guarda – Aguncheiro (19 km)

Het is nog donker als de wekker gaat. Het tijdsverschil met Portugal is in het duister merkbaar. Rustig pakken wij de rugzakken in.

Tijdens het inpakken van de bagage hebben wij het over de stoelgang. Voor veel pelgrims is dat een lastig onderwerp. Het andere ritme, het soms wat eenzijdige eten, groente en fruit zijn niet in overvloed aanwezig en de beperkte privacy maken dat de stoelgang soms wat lastig is. Olie, veel drinken en vezelrijk eten kunnen helpen. Maar het bespreekbaar maken blijkbaar ook. Een uur na dit gesprek hoor ik van mijn kamergenoot dat ‘het’ gelukt is.

Vanaf onze albergue gaan wij na het ontbijt bestaande uit geroosterd witbrood met koffie weer op stap. We lopen verder langs de oceaan. Opvallend blijft het dat er zo dicht bij de zee zoveel bloemen bloeien.

In het kader van het heilige jaar is hier het nodige aangepast. Gele stoelen staan op diverse plekken voor de pelgrims klaar.

De gele loper ligt uit..

En nieuwe oases met koffie en schone toiletten zijn ingericht.

Aan het begin van de reis hebben wij besproken dat het belangrijk is dat ieder haar eigen tempo loopt. Te snel of te langzaam lopen kan leiden tot blessures of tot een te grote vermoeidheid. Lastig wordt het dan om deze toch lange Camino uit te lopen. Inmiddels heeft ieder haar eigen tempo gevonden. Gabrielle en Pieternella lopen meestal vooraan. En over het algemeen ben ik de hekkensluiter. 

Bij dit kapelletje houden we even halt. een bijzonder plekje met ruimte voor het branden van een echt kaarsje. 

Mooi is de plek waar stenen worden achter gelaten. Deze plek dateert uit 2020, veel kleurrijke herinneringen en wensen zijn te zien.

 

Met plezier staan wij hier stil.

500 meter later bereiken wij de albergue. We hebben alle tijd voir een drankje, broodje en voor pret. Het is pas 14 uur. De albergue opent hier pas om 16 uur.

En hoe! We zijn voorbereidt op een stapelbed in een slaapzaal. We krijgen de sleutels van een appartement met keuken, mega-balkom, woonkamer en 3 slaapkamers. Ik ben er stil van en weet even niet wat te zeggen over deze luxe en weet even niet hoe de kamers te verdelen, mijn systeem is even in de war,

De groep neemt het dan van mij over. Ook zij zijn blij verrast met deze ruimte. Unaniem zijn zij over de vraag wie een eigen kamer krijgt. Vannacht heb ik een eigen kamer. Hun gebaar ontroert mij. Ik heb er even geen woorden voor, voor deze mooie mensen, voor deze fijne groep.

 

Dag 6: Melide – Arzua

Vrijdag 27 augustus: Melide – Arzua 14 km. ’s Morgens goed wandelweer, s middags warm.

Gisteren waren we pas om 3 uur bij de herberg, later dan normaal. Weer een met stapelbedden, maar wel ruimer dan in Palas de Rei. Normaal gesproken wassen we onze kleren met de hand en laten ze liefst in de buitenlucht drogen. Dit keer gebruiken we samen de wasmachine en droger. Helaas werkt de droger niet goed. Zo komt onze slaapzaal vol met was te hangen.

Attie was bij het binnenkomen van Melide door de politie aangesproken dat ze geen mondkapje ophad. De mondkapjesplicht is hier buiten afgeschaft behalve op drukke plekken als bijvoorbeeld het centrum van Melide. En daar zaten we.

Melide is de stad van de ‘pulpo’ (inktvis). Er zijn twee restaurants die vooral nationaal maar ook internationaal faam hebben. De inktvis wordt  in een grote pan gekookt en daarna in kleine stukjes gesneden en met olie en paprika en Spaanse chilipoeder op een rond houten bord gelegd. We gaan er eten. Twee van ons bestellen pulpo. De rest eet wat anders.

Vandaag lopen we naar Arzua een volgende grote Caminoplaats. De wandeling is pittig omdat de we 3 grote heuvels over moeten. Maar ook erg mooi. Galicië is prachtig, maar ook afwisselend. We blijven vandaag grotendeels bij elkaar tijdens het wandelen. Twee keer is er de mogelijkheid om een alternatieve route te kiezen, die ongeveer even lang zijn, maar meer door bos gaan. Een impressie.

Eucalyptus bos

Stempels halen

Het is zo warm

Jacobus in het plaatsje Boente: eindpunt van de Camino toen Santiago tijdens de pandemie afgesloten was

De middeleeuwse brug van Ribadiso

Alleen Attie loopt meestal alleen. Zij loopt wat langzamer dan de rest van de groep en vindt het fijn om alleen te lopen en ons op bepaalde punten te zien die we vooraf afspreken.

Attie

We komen veel fruit tegen, allerlei soorten bomen, een kraampje.

En toen gebeurde er een ongelukje. Riet wil snel iets weggooien en struikelt over een boomstronk. Wat een schrik. Ze ziet er gehavend uit. Door de deskundige verpleegkundige hulp van haar eigen dochter is ze snel weer ter been en loopt met ons tot het eindpunt van vandaag, Arzua.

De boomstronk

Riet

S Middags gaan we nog naar de EHBO waar ze goed onderzocht wordt en voor de zekerheid een prik tegen tetanus krijgt. Ze voelt zich prima. En heeft veel zin in het vervolg.

 

 

Over de grens en over loslaten

Vrijdag 27 augustus 2021, Camino Portugues kustroute, Vila Praia – A Guarda (19 km)

’Het lijkt wel alsof pelgrimeren betekent dat je steeds meer los moet laten’. Met die woorden beschrijft ‘een van  ons  haar ervaringen na een nacht slecht slapen. ‘Veel spullen kon ik niet meenemen, mijn ritme heb ik los gelaten en ook een goede nachtrust is niet  gegarandeerd’.  Direct  erna vult ze aan: ‘ en juist nu ik het gevoel heb dat bijna alles van mij wegvalt, ervaar ik wat voor mij echt belangrijk is. Of beter gezegd wie en wat mijn bakens zijn.’

Met deze woorden in mijn gedachten loop ik langs de prachtige kustlijn. Ik zie.tussen alle rotsen een stapeling van stenen  die past bij het gevoel. Zij is en wij zijn ‘in Balans op weg…’

De route richting de noordgrens van Portugal is zeer aangenaam. Zee, rotsen, zacht windje en een prettig lopend pad.

Vanwege het laagtij vertrekt de eerste ferry naar Spanje pas rond 18 uur. Voor ons is dat te laat. Wij kiezen als alternatief voir de pelgrims-watertaxi. Deze vertrekt ongeveer 3 km buiten Caminha, een prachtig plaatsje waar wij koffie drinken.

Op de terugweg naar de watertaxi passeren wij visser, hun netten staan te drogen, en lopen wij met uitzicht op Spanje langs het water.

En dan is het tijd om Portugal te gaan verlaten. Voor €5 per persoon worden wij in een boot met een passende naam over de grens gevaren. De speedboat gaat snel. We stralen Spanje tegemoet. Op het strand springen wij overboord. Ruim een uur later dan we zijn vertrokken, het tijdsverschil tussen deze landen is in deze tijd meegerekend.

Vanaf het strand lopen wij linksom. Een andere route dan ik ken, een alternatieve variant. Een vrariant die ik niet eerder liep. Maar man wat is deze mooi…

Bij de haven van A Guarda drinken wij op een terras een drankje. Het is daar dat wij beslissen vanaf nu op het moment dat we geen twee meter afstand kunnen houden van anderen dan onze eigen groep, ook buiten een mondkapje gaan dragen. In Portugal was dat gebruikelijk, maar niet iedereen deed dar. Hier is het verplicht, we zien vrijwel alle Spanjaarden het doem. Wij passen ons aan, al is het soms nog even wennen.

Ons hostel van vandaag ligt aan een baai ten noorden van A Guarda. Vanuit het raam hebben we een prachtig uitzicht. Met de voeten op het bed kijk ik terug op een zeer mooie pelgrimsdag. We zijn in Spanje! We zijn klaar voor de volgende fase in de reis.

Druiven eten

Donderdag 26 augustus, Camino Portugues kustroute, Viana – Vila Praia de Ancora (20 km)

in Portugal kun je sporadisch pinnen. Dat betekent dat we elke dag cash nodig hebben. Voordat we gaan lopen gaan we dus niet alleen naar een bakker voor de inkoop van de lunch. We gaan ook naar de telebanco. Hier kun je maximaal €200 per dag halen. Dat moet genoeg zijn voor de komende dagen of week.

Het is bewolkt als wij gaan lopen. Wel warm, maar nog geen brandende zon. De eerste kilometers lopen wij licht stijgend over Portugese klinker-paden, met links en rechts een muur.

Leuk dat er nu ook andere pelgrims onderweg zijn. Deze vier Portugese jongeren hebben het met elkaar zeer naar hun zin.

De dorpjes waar wij doorheen lopen zijn oud en deels verlaten. Het gele kapelletje wordt door de oudere dorpsbewoners nog immer goed onderhouden. 

De paden en muren lijken saai maar zij vertellen het verhaal van gedane tijden. En het leven is als je goed kijkt in alle gaten en kieren aanwezig. Mieren, slapjes, bloemetjes hebben hun plek in de opengebarsten voegen. Over de muur groeien druiven en bloemen.

En wij hebben geluk, de eerste druiven zijn rijp. Ze smaken heerlijk, het wordt ongetwijfeld een heel goed wijnjaar.

Na een flinke afstand te hebben gelopen vinden we het eerste cafe van deze etappe. De schoenen gaan uit en in de schaduw genieten we van koffie. Tot nog toe is deze in Portugal zeer goed.

Na de pauze verandert het landschap. We klimmen door het bos omhoog. De paden liggen vol met keien en losse stenen. Vooral bij de volgende afdaling vraagt dat de nodige concentratie.

Ieder loopt in haar eigen tempo. Ik ben de hekkensluiter en hoor aan het geblaf van de honden en aan het gegak van de waakganzen waar de anderen  zijn.

Vermoeid van de oneffen paden en de pittige klimmetjes komen wij aan in Vila de Praia. Op het terras op het plein drinken wij het etappedrankje.

Om vervolgens in te checken bij ons hostel aan de boulevard. De kamers zijn eenvoudig.

En het uitzicht is prachtig. Hier vermaken wij ons vanavond wel, onze laatste avond in Portugal…

 

Dag 5: Palas de Rei – Melide

Donderdag 26 augustus: Palas de Rei – Melide 15 km. “Afscheid nemen doet pijn, maar de mooie herinnering blijft”

We waren een beetje voorbereid maar hadden het toch niet verwacht. Een beetje beduusd waren we toen Denise en Bert vanochtend om 7 uur meldden dat ze naar huis gingen vanwege familie-omstandigheden. Heel jammer want we hebben het heel leuk samen gehad, maar ook heel begrijpelijk.

Het lukt om nog dezelfde dag een vlucht voor hen naar Brussel te boeken waar ze door familie opgehaald worden. Eerst gaan ze met de bus naar Santiago om daar een kort kijkje te nemen.

Veel sterkte Denise en Bert!! We hebben met jullie genoten en een kaarsje voor jullie opgestoken.

Een kort verslag over gisteren in Palas de Rei. Na de rust van Morgade belandden we weer in de drukte van een pelgrimsplaats met veel herbergen en in augustus veel pelgrims: Palas de Rei. Dat was weer wennen. Na de ruime slaapzaal met lage bedden hadden we nu een krappere  slaapzaal met stapelbedden. Drie van ons moesten boven slapen.

Voor sommigen is het een avontuur van een bovenbed af te komen!!

Grotere caminoplaatsen hebben ook voordelen. We konden naar de pelgrimsmis om 19.00. Een goed gevulde kerk met veel jongeren die ook nog in de rij stonden om te biechten. En gitaarspel tijdens de mis. Waar zie je dat nog tegenwoordig!! Op de Camino dus, op de laatste 100 kilometer van de Camino Frances in de maand augustus.

 

Omdat we  bijtijds aankwamen in Palas de Rei besloten we ’s middags te gaan eten in plaats van s avonds en het etappedrankje s avonds te doen. We gaan namelijk al voor 10 uur slapen. Met een volle maag naar bed is niet prettig. De pelgrimsmenu’s zijn goedkoop, circa 10 tot 12 euro voor 3 gangen inclusief drankje.

Tarta de Santiago: tussendoortje en nagerecht in het pelgrimsmenu

Vandaag starten we later dan gewoonlijk met wandelen door het weggaan van Denise en Bert. In de ochtend lopen we door een aangenaam landschap van bossen en weides met koeien en mooie dorpjes met oude kerkjes en kruisen en de middeleeuwse brug van Furelos.

Een duiventil

Een horreo (graanschuur)

De middeleeuwse brug van Furelos

We komen de gele pijl op verschillende manieren tegen, zoals bij deze Spaanse pelgrim onderop zijn linkerbeen (en de schelp op zijn rechterbeen).

En afbeeldingen van Jacobus.

Het laatste stuk van de route is niet mooi en we lopen in de hitte. We beginnen te zingen tot we in Melide aankomen. Zo was het einde van de wandeling toch nog leuk en merken we minder van de pijntjes.