Santiago

19 en 20 juni, dagje Santiago. Wat regen, rond 20 graden

Een dagje in Santiago blijven na de aankomst hoort er ook bij. Landen. Landen na een Camino met al de ervaringen. De ontmoetingen, de mooie natuur, de fijne groep, de innerlijke reis, het gevoel van intense rust, alles moet nog een plekje krijgen.

Gisteren gingen we als eerste onze Compostela ophalen en naar de Huiskamer voor de ontvangst van Nederlanders en Belgen. Deze keer werden we ontvangen door Tiny en Elly, Camino vriendinnen van 2016. Trots met onze Compostela’s.

Van Ricky Rieter een tekst die precies past bij mijn Camino gevoel:

“Vanaf hier zal ik terugkeren naar het gewone leven van alledag, niet gewoon meer na al wat ik ervaren heb en als rijkdom opgeslagen in de weg die ik zelf ben”

Daarna gingen we naar de pelgrimsmis van 12 uur. De kerk was helemaal vol. Met toeristen en pelgrims die vanuit alle kanten in Santiago zijn aangekomen. Het moment meemaken dat misschien de Botafumeiro door de kerk zou kunnen zwaaien. Na de mis komt er een geroezemoes in de kerk. Zijn de mannen in rode jassen er? En ja, we maken het mee……de Botafumeiro wordt door de kerk gezwaaid. Voor allemaal een emotioneel moment. Het voelt als soort beloning voor alle inspanning van deze Camino Portugues.

Bij restaurant Meraki, ook in de straat van het pelgrimskantoor gaan we vroeg in de avond eten. Hier kun je de hele dag terecht tussen 12 en 22 uur. Dus ook om 16 of 17 uur, als je aankomt na een wandeldag.

Ook in Santiago vind je een 0,0 km paal. Tegenover het kantoor waar je Compostela kunt halen. De kathedraal is bijzonder mooi met avondlicht. Onder de poort staat een opera zanger. We krijgen er kippenvel van. Wat een ervaringen allemaal. En wat denk je van zingen en dansen op het plein van de kathedraal onder de Arcaden.

Net voor het slapen gaan, zoeken we de geheimzinnige schaduw van Jacobus op. Voor mensen die Santiago kennen…..in de hoek naast de souvenir winkel van de kathedraal. Je ziet het alleen als het donker is.

Vandaag was het de dag van een beetje shoppen en rond de middag gingen we voor de excursie op het dak van de kathedraal. We waren buiten op het dak en plotseling ging het regenen. Hier hadden we niet meer op gerekend. Toch maar snel naar binnen.

Met weemoed keren we terug naar ons leven van alledag. Ervaringen rijker, rugzak lichter. Vol vertrouwen en dankbaarheid dat we het samen hebben kunnen volbrengen. Dank je wel voor alle vriendschap, het vertrouwen in en voor elkaar. Een Camino om met warme gevoelens op terug te kijken.

Camino Portugues Santiago

18 juni, 25 km, veel regen 23 graden. Van Padron naar Santiago

Yeah, we zijn er! Van harte gefeliciteerd Maria, Ingrid, Anja, Nance en Marlies. Kanjers, allemaal. Ik ben reuze trots op jullie.

Deze zeer regenachtige dag begonnen we met een ontbijt bij bar Pepe. De enige die op deze zondag open was. Er was net een plekje voor ons vrij. Buiten zitten was geen optie, het regende toen al.

De route van vandaag kent vele landwegen en bospaden. Het was erg druk. Groepen met jonge mensen vanuit Porto, die voor een dag pelgrim zijn en ik denk ook veel Spanjaarden die in het weekend op pad gaan.

Het was ook een zware dag, met de piek net na Milladoiro op 260 meter. Zwaar door de regen en de voortdurende stijging. We hebben de oude route gekozen, die 2 km korter is. 25 km vonden we genoeg. Gisteren hebben we nog overwogen om de route van vandaag in 2-en te splitsen. Unaniem zeiden we, we durven het aan in 1 dag, zeker omdat het iets minder warm zou zijn.

We waren een paar km onderweg en de lichte regen ging over in een enorme bui van wel 10 minuten. Precies als die begint vinden we een afdak om te schuilen. Na 10 minuten gaan we toch weer verder. Vandaag in een lang lint van kleurige poncho’s. Ieder is goed gehumeurd en weet ook deze laatste km gaan we halen. 265 km, misschien wel 375.000 stappen.

We passeren de kerk van Esclavitude en klimmen over een stenen pad naar Faramello. De stenen zijn wat glad, we zoeken voorzichtig onze weg. Hier en daar is het bospad een gekronkeld van boomwortels. Ook die kunnen we aan.

Enthousiast zijn we als het even droog is en we de 10 km grens hebben gehaald. Ingrid legt er nog een steentje neer voor haar dierbaren.

Nog enthousiaster zijn er als we in de verte de kathedraal zien. Nog wel een heel klein stipje. Nancy en Maria wijzen het aan.

Na nog eens 5 km lopen we samen het plein op. Dan komt de ontlading. Blijheid dat we het hebben kunnen doen, een traantje, die mag er ook zijn. We gaan op het plein zitten en verwerken het moment en al een beetje de hele Camino. Dat komt later thuis wel. Wat heb je achter gelaten, wat neem je mee naar huis?

En dan is het tijd voor ons etappe drankje. De Compostela gaan we morgen ophalen. Ook zullen we dan de Huiskamer voor de ontvangst van Nederlanders en Belgen gaan bezoeken.

Camino Portugues Padron

17 juni, 19, 5 km, 24 graden, half bewolkt van Caldas de Reis naar Padron

Aankomen in Caldas de Reis betekent ook bronnen van de koning gaan bezoeken. Vlak voor het eten in de avond gingen we erheen. Voor wie wilde, even met de voeten in het 40 graden warme water. Wat een genot! Voor vermoeide voeten is het verkwikkend. Nog beter voor vermoeide voeten is een bak met ijskoud water, wat azijn en zout….

Vandaag gaan we verder naar Padron. Niet ver van de N550, dan weer rechts, dan weer links van de grote weg. We horen het wel, de natuur en de mooie paden zorgen ervoor dat je geen erg in de weg hebt.

De heuvel is heel geleidelijk. Langzaam maar zeker stijgen we van 50 naar 165 meter in 7 km. Goed te doen.

Een pad onder de snelweg door, door de bossen, langs druivenranken en langs de kerk Santa Marina van Esperon. De vergezichten rijgen zich aan een. Terwijl wij de ene voet voor de andere voet zetten, komt Santiago steeds dichterbij.

We passeren de 33 km paal. Na 8 km gaan we pauzeren bij Fogar de Peregrino. Een leuke plek waar we ook alle medewandelaars van de etappes weer zien. Als je de etappe plaatsen aanhoudt, zien we steeds dezelfde mensen. Gezellig! We groeten elkaar hartelijk met Buen Camino. Wij worden “the Dutch lady’s” genoemd.

.

We vervolgen onze weg over glooiende bospaden. We zijn vandaag in de vertraging gekomen. We nemen de tijd, lopen niet zo snel als gisteren en we zijn om 7 uur gaan ontbijten in plaats van 6.30 uur vertrekken. Zo is er na 5 km weer een vrij nieuw cafe, genaamd Buen Camino, met heel veel zelf gemaakte producten, zoals koude tomatensoep. Het duurt niet lang, voor we kiezen dat we ook deze kans niet voorbij laten gaan.

Dan is het nog 7 km langs Pontesecures. Niet het mooiste deel van de Camino. Ook dat hoort erbij. Net als in het gewone leven is niet alles even mooi. We realiseren ons dat het er bijna op zit. Zolang naar uitgekeken, zolang voorbereid, en nu, bijna 2 weken onderweg en we zijn er bijna. Nog 1 dagje…. Maar extra vertragen om alle stappen goed tot ons door te laten dringen.

De laatste km’s gaan toch snel. Al pratend zijn we zo in Padron…..tijd voor het etappe drankje.

Natuurlijk gaan we de kerk binnen, naar het klooster en de “Padronia” ophalen. De Padronia is een document dat je krijgt als je langs de algemene herberg gaat. Officieel als je kennis hebt van de legende van Padron. Jacobus is met een bootje in Padron aangekomen. In Padron vind je de Meerpaal, waar het bootje met het lichaam van Jacobus is aangemeerd.

Wie kent hem niet? De knuffel barman Pedro…..er was geen ontkomen aan…..

We sluiten de dag af met tapas bij Ruta Xacobea.

En morgen naar Santiago. We hebben er zin in.

Camino Portugues Caldas de Reis

16 juni, 25 km 28 graden eerst bewolkt later zonnig. Van Pontevedra naar Caldas de Reis

In Pontevedra had ik gekozen voor albergue Nacama, gelegen op de route, ongeveer 1 km van het centrum. De algemene indruk is een prima herberg, verrassend rustig, een grote keuken, om te ontbijten of te koken. Ook vandaag gaan we om 6.30 uur op pad. Het wordt al een klein beetje licht als we door de straten van Pontevedra lopen.

De route van vandaag is licht heuvelachtig, door bossen en later door wijngaarden. Een piekje net voor Barro van 135 meter. Wij maken een kleine toeristische uitstap naar de watervallen van Barosa.

Het duurt wel even voor we de stad uit zijn. Kennelijk zijn we bij de eersten die op pad gaan. We ervaren het als rustig. Zo gaan we via de grote brug Pontevedra uit.

Na de brug is het eigenlijk voortdurend stijgen over kleine wegen of bospaden. Je hebt nauwelijks in de gaten dat je stiekem toch stijgt. Alleen lijkt het of je steeds met een touw naar achter wordt getrokken. Met de hele hoge luchtvochtigheid viel het mij zwaar en waren we blij dat we pauze hadden bij Pousada de Perigrino.

7 km verder maken we een uitstapje van de route af. Zodra de Camino bij de weg, de N550, aankomt, steek je over en ga je 10 minuten rechtdoor. Dan kom je zomaar in een prachtig park met reuze watervallen. We treffen het. Het restaurant was deze keer ook open. Altijd even doen zou ik zeggen.

Net na de middag gaan we op pad voor de laatste 7 km. De zon is er inmiddels doorgekomen en we ervaren het als heet. We lopen hier en daar onder de bladeren van de druivenranken en vinden dan wat schaduw. De bloemen in de weiden kleuren de velden. Zomaar een enorm veldboeket, daar word je toch blij van?

We komen net voor 14.30 uur aan in Caldas de Reis. Net over de brug is een cafe in de schaduw aan het water. Met Piemientos de Padron en kroketjes vieren we onze aankomst.

Straks nog even naar de warmwater bronnen. Caldas de Reis betekent bronnen van de koning………

Camino Portugues Pontevedra

15 juni, 24 km, 29 graden met veel zon van Saxamonde naar Pontevedra

Gisteren schreef ik in mijn verslag, we gaan de zomer regeling invoeren. Dat is vroeg opstaan om 1/2 uur voor zonsopkomst te vertrekken. Hier in Galicië is dat om 6.30 uur. Wel even wennen, maar wat hebben we genoten van de frisse ochtend.

Van Saxamonde dalen we nog 50 meter naar Redondela. De eerste piek van vandaag is de Alto da Lomba op 153 meter. Met enkele kleine heuvels ertussen dalen we naar Arcade en dan komt de volgende piek eraan de Alto da Canicouva op 145 meter.

Het schoot lekker op deze morgen. Vanaf Saxamonde is bijna nog niemand onderweg. We hebben de Camino nog voor ons zelf. De herberg O Corisco is niet zo groot en dat is daar de enige plaats om te slapen. Dat wordt anders in Redondela. Daar slapen er velen en we ontmoeten ook weer de pelgrims die met ons onderweg zijn.

Na Redondela moet er flink geklommen worden. De grootste klim aan het begin, heeft als beloning een picknick tafel. Even 5 minuten een kleine pauze. Daarna krijgen we de daling met schitterend uitzicht over de Rio Vigo. De zon komt voorzichtig over de bomen heen. In het dal zijn de huizen in de zonneschijn.

Vlak na Arcade is Ponte Sampaio te vinden over de Rio Verdugo. Een van de pareltjes, die elke pelgrim op de Camino Portugues zich zal blijven herinneren. Met deze strak blauwe lucht is het uitzicht nog mooier.

De stijging naar Alto da Canicouva gaat over grote stapstenen. Niet makkelijk, voor ons inmiddels goed te doen. Even snel kiezen waar je je voeten neerzet. Hoe je dat doet is persoonlijk, grote stappen of kleine voorzichtige, alles is goed.

Het laatste deel is ook weer een keuze moment. Direct langs een drukke weg in de zon of een km’tje verder door een bos langs een riviertje? Wij weten het wel. Die km extra kunnen we, het wordt de rivier. Vlak voor Pontevedra worden we getrakteerd op kunst werken. Prachtig om te zien.

In de stad is het inmiddels heet. Langs de terrasjes zien we de pelgrims die steeds met ons dezelfde etappes lopen. Vlak bij het hostel vinden we een terrasje in de schaduw. Zo kunnen we het wel uithouden…..

Later in de middag gaan we nog even naar het centrum. Om een ijsje te gaan eten, boodschappen voor morgen te doen en natuurlijk ook nog even naar de basiliek te gaan kijken.

Het was weer een mooie dag! Volgens het John Brierley boekje nog 70 km te gaan.

Camino Portugues Saxamonde

14 juni, 22 km zonnig, 24 graden van Casa Alternativo naar Saxamonde

Het houdt maar niet op met die persoonlijke aandacht en zorg van Dries voor alle pelgrims, die we allemaal van harte ontvangen. We worden gewekt met een Ave Maria, het ontbijt staat vanaf 7 uur voor ons klaar. Kun je je een mooiere start van de dag voorstellen? Met de Camino smile start onze dag.

We gaan vandaag van Casa Alternativo naar Porrino, via Mos naar Saxamonde. En ja, na Mos krijgen we een forse stijging te verwerken en daarna de even forse daling.

Vanaf Casa Alternativo is het gemakkelijk om de alternatieve route door het bos en later over landwegen te vinden. Je hoeft niet terug naar de splitsing, de gele pijlen wijzen als vanzelf de weg. Zo hoeven we niet langs de saaie weg met alleen industrie. Met het nog vroege ochtendlicht vinden we het erg mooi. Het strijklicht over de schapen, een pad met stapstenen langs het water, de Camino palen waar pelgrims een steentje neerleggen. Soms verbaas ik me over de grote van de stenen. Voor die pelgrim een zware last minder? Marlies legt er maar een klein steentje bij. Precies eentje die past op de stenen die er al liggen.

In Porrino hebben we pauze. We hebben dan al meer dan 9 km gelopen en zijn toe aan een pauze. Maria vindt er ook een brievenbus. Dd grote gele met Correos erop.

Vlak na Porrino vinden we de “100 km” paal. Die mijlpaal hebben we ook in de pocket. Het vertrouwen groeit dat we zo ook Santiago kunnen gaan halen. Op weg naar Mos wordt het al wat meer glooiend. In Mos is het kerkje open. Voor mij de eerste keer. Meestal is het nog dicht als we er langs komen. Daar vind je ook een groot beeld met Jacobus. Naast de kerk is een winkel met allerlei souvenirs. Tja….daar wil je wel even rondkijken.

De zwaarte van de dag begint na Mos. In 3 km een stijging van 200 meter. Dat voel je……Boven zien we het monument voor mishandelde vrouwen. Indrukwekkend…..met naam op een steentje om nooit te vergeten.

De beloning komt na de stijging. Geweldig uitzicht over het dal, in de richting van Redondela. Eerst even van het uitzicht genieten. Daarna dalen we ongeveer 100 meter in 2 km, tot we in Saxamonde, albergue O Corisco aankomen.

Aan het einde van onze wandeldag wordt het voelbaar warmer. Dit is vast de voorbode van komende 2 dagen. Het wordt meer dan 30 graden en dat betekent……de “zomer regeling”. Maar eerst vandaag. Ons etappe drankje is weer verdiend

Camino Portugues Casa Alternativo

13 juni, 13,5 km zonnig 20 graden, van Valenca via Tui naar Orbenlle

Het vestigingsstadje Valenca is de moeite waard om te verblijven. Vele souvenirwinkels, restaurants en ook de uitzichten over de Rio Ninho in de richting van Tui. Voor het eten gaan we er even kijken.  Ook heel speciaal was het restaurant Fatum in de rotsen van de vesting.

En dan komen we vandaag echt in Spanje aan. We dalen af naar de rivier de Minho, passeren de brug, en zingen spontaan “vive Espagna”. “Wat speciaal om voor de eerste keer te voet over de grens te gaan”. Camino is ook grenzen verleggen en je grenzen over gaan en kijken hoe het voelt.

De route van vandaag is heel glooiend. Weliswaar niet hoog, maar wel voortdurend. De daling op de kaart is vanaf de vesting Valenca, de stijging is vanaf de rivier naar de kathedraal van Tui.

We wandelen nog even door Tui, boodschappen voor de lunch, een kopje echte koffie en we steken een echt kaarsje aan in de kathedraal van Tui. Daarna dalen we via de oude straatjes af.

Het meest wandelen we over de bospaden, langs het mooie Camino standbeeld. Over oude bruggen en markeringen met Camino uit 19 e eeuw.

Vlak voor Orbenlle is een muur met de beeltenis van Porto de Gloria, een aloude pelgrim en een schilderij met trap. Wat zien we er in? De schaduw van de bomen maakt het nog meer spannend……

Om naar Porrino te gaan zijn er 2 mogelijkheden. Door het bos en de rivier of richting industrie terrein. Kom je hier en ga je naar Porrino, dan zou ik zeggen ga linksaf. Voor Casa Alternativo ga rechtdoor. Zo speciaal om daar te verblijven. Hangmatten, zwembad, fantastische gastheer Dries Nuiten uit België. We worden echt verwend.

Camino Portugues Valenca

12 juni, 17,2 km, zonnig en zeer benauwd van Rubiaes naar Valenca

In albergue Ninho kun je nu ook een warme maaltijd gebruiken. Zeer smakelijk en zeker aan te bevelen. De meesten hadden deze keer gekozen voor de vegetarische variant met kikkererwten en rijst. Na het ontbijt gingen we op pad. Er was voor de hele dag regen voorspeld en we hebben weer geluk. De hele wandeling droog. Het was wel zeer benauwd, net of alle energie verdwenen was.

De route van vandaag begon met de klim over Alto San Bento op 270 meter. Een mooi onverhard pad door de bossen.

De daling naar het dorpje Fontoura is met mooie vergezichten. Daar hadden we gedacht aan onze eerste pauze. Op deze maandag is veel gesloten. De bekende pauze plek tegenover de kerk is ook dicht. Een klein stukje van de route afwijken en we vinden een cafe dat open is. Tijd voor onze koffie stop.

Dan is het verder dalen naar de vestigingsplaats Valenca. We gaan er binnen via de vestingspoort. Valenca is geheel omgeven met vestingmuren. Heel indrukwekkend!

Op het plein hebben we eerst ons etappe drankje voor we naar ons hostel gaan. We overnachten in Hostel Bulwark binnen de vestingsmuren.

En dan morgen naar Spanje. We gaan de grens over……

Camino Portugues Rubiaes

11 juni, 20 km, zonnig 23 graden van Ponte de Lima naar Rubiaes

Het is niet alleen de meest zware route maar misschien ook wel de mooiste van de Camino Portugues. We gaan over de Alto Portela Grande op 405 meter.

Iedere dag is het een verrassing. Voor vandaag was droog en bewolkt weer voorspeld…..we krijgen zon met een heerlijke wandeltemperatuur. Wat is het dan mooi!!!! Het grote beeld van Jacobus op de brug, de spiegeling van het karakteristieke kerkje aan de andere zijde van de brug, de nevel die een beetje over de bergen hangt. We beginnen de dag met een stralend gevoel.

Direct na de oude romaanse brug kunnen we een stempel krijgen en natuurlijk verkoopt hij ook wat souvenirs. Speciaal voor ons luidt hij de bel 6x. Op deze zondag horen we meer onderweg. In de kerkjes in de nabijgelegen dorpjes zijn vieringen. We denken dat de deuren openstaan of het gezang wordt versterkt door microfoons. Het klinkt prachtig door het dal en het motiveert ons de stappen te zetten.

Na Revolta begint de klim naar Alto da Portela Grande. In Revolta hebben we even pauze en kopen een kaarsje voor in de kerk. Naar Portela Grande is een stevige klim in 3 km van 150 meter naar 405 meter. Vooral op je eigen tempo. Het zijn flinke stapstenen en bij elke stap maak je keuzes. Je probeert een paar meter vooruit te kijken. Daarna zie je wel verder. Je past ieder moment aan wat mogelijk is. Teruggaan is geen optie, dus elke gemaakte keuze is goed. Ik vind het heerlijk om zo te klimmen en te ervaren wat goed voor mij is. Waar de meest steile klim begint, kun je niet missen, dat is met een hele grote pijl gemarkeerd. Bij Cruz dos Franceses leggen we een steentje neer voor iemand die ons dierbaar is of voor ons zelf, b.v. voor moed of dankbaarheid.

Boven aangekomen genieten we van het uitzicht en van onze euforie, dat we het toch maar hebben gedaan. Het is ons gelukt.

Daarna begint de afdaling. Voor het geval je het niet ziet, door pelgrims met takken tot een pijl verwerkt. Na de daling wacht de beloning. Na 10 km hebben we een bar, waar we allemaal een tomatensalade namen. Leuk was dat we daar Siobhan uit Ierland weer tegen kwamen. Het wordt al een beetje familie gevoel.

Dit was weer een mooie Camino dag. Nog 1 dag in Portugal, morgen gaan we naar Valenca.

Camino Portugues Ponte de Lima

10 juni, 14 km, buien, van Casa Fernanda naar Ponte de Lima

Verblijven bij Casa Fernanda is een Camino ervaring die ik elke pelgrim gun. Het is speciaal…… De gastvrije ontvangst, de zorg voor de pelgrims, een heerlijke maaltijd, samen met de pelgrims aan tafel en later op de avond samen zingen en bij ons ook nog dansen en muziek.

Vandaag hebben we een jarige in ons midden. We feliciteren Nancy van harte.

De etappe naar Ponte de Lima is niet ver. Nog geen 15 km. Na Ponte de Lima is binnen een km op 8 geen goede accommodatie te vinden en zo kies ik ervoor de etappe plaats Ponte de Lima aan te houden. Van Barcelos naar Ponte de Lima is 35 km, dat is veel te ver en die verdelen we dan in 2-en. Dus Barcelos – Casa Fernanda en dan naar Ponte de Lima

De hele nacht had het flink geregend. We dachten droog te kunnen vertrekken, maar voordat we de deur uit gingen begon het opnieuw te stort regenen. We wachten even en gaan dan op pad. Met weemoed nemen we afscheid van Fernanda en Jacintho.

De regenkleding gaat aan en uit. Intussen ruikt het bijzonder lekker. De bloeiende bomen en hier en daar de eucalyptus bomen. We lopen over kleine paden en rustige boeren weggetjes.

Een eind verder komen we langs het kerkje Facha met daarbij een Jacobus op blauwe tegeltjes.

De Rio Lima komt in zicht. 2 grote bruggen, waarvan de laatste de oude romaanse brug. De enorme Lindebomen leiden ons naar het centrum.

We overnachten in “Old Village Hostel” 1 km van het centrum. Hier is dat 1 km omhoog, van rivier de Lima af.

Deze keer hadden we gekozen om direct bij aankomst te gaan eten. Rond 13.30 kun je in het goede Gaio restaurant een pelgrimsmenu krijgen. Dat was heel lekker. In de avond gingen we nog even naar de rivier. Inmiddels schijnt de zon uitbundig. Tijd voor een Sangria op een zonnig terras.

Bij de rivier vind je ook een voorstelling van strijdende Romeinen. Het water staat nu hoog, het lijkt net of ze echt uit het water komen.

Morgen gaan we over de oude Romaanse brug. De etappe naar Rubiaes met een hoge top van 450 meter. Deze uitdaging gaan we ook aan.

Camino Portugues Casa Fernanda

9 juni, 20 km bewolkt 20 graden van Barcelos naar Casa Fernanda

In Barcelos gingen we gisteren naar de mis met aansluitend de pelgrimszegen. In de Heilige Antonio kerk, ongeveer 15 minuten lopen van het centrum van Barcelos. Het was druk in de kerk, misschien vanwege de feestdag. Het koor zong en dat maakte het voor ons speciaal en indrukwekkend. Aan het einde van de mis mochten we naar voren komen om de zegen te ontvangen. Zie ook onderstaande tekst. De priester wilde ook wel met ons op de foto. We kregen ook allemaal een beschilderd steentje. Dankbaar nemen we die aan.

PILGRIMS BLESSING

BLESSING PRAYER

Almighty God,

Who always concedes your mercy to those who love You And are never away from those who seek You, Attend your servants in this pious pilgrimage And direct their paths according to Your will, So that, sheltered in daylight with Your protective presence And lighted at night with the light of Your grace, They may have You as their journey companion And happily arrive to their destination.

Vandaag hebben we de eerste serieuze heuvel. De Alto da Portela op 170 meter.

Het zag er erg dreigend uit bij ons vertrek. Zien we er tegenop? Er was veel kans op regen voorspeld……wij hebben het onderweg droog gehouden. Onderstaand was het uitzicht van ons hostel.

De eerste km naar Arantes zijn al meteen met hoogteverschillen. Arantes is nog maar 5 km na vertrek. Toch even een kleine pauze. Daarna begint de echte klim. In het cafe is deze mooie muurschilderingen te vinden.

We klimmen omhoog naar Alto de Portela. Met kleine stapjes omhoog en in rustig tempo is het voor iedereen goed te doen. Met prima voorbereiding kunnen we het allemaal aan. We treffen onderweg steeds dezelfde mensen. Ook een groepje dames uit Zuid Afrika, die net als wij Nederlands spreken. Leuk om hun taal te horen. Later heb ik ze het pelgrimslied van Amanda Strydom laten horen.

Op weg naar Casa Fernanda passeren we een zeer oude brug. Ponte das Tabuas. Op die oude kunnen we ons inbeelden hoeveel pelgrims hier al gepasseerd zijn. We voelen ons met al die pelgrims verbonden

Dan is het nog maar een klein stukje naar Casa Fernanda. We worden al verwacht en zeer hartelijk ontvangen. Onze was wordt gedaan, we krijgen hapjes en een wijntje en dat allemaal met die heerlijk Camino smile van Fernanda. We treffen hier ook Linda uit de USA. We kwamen haar gisteren in Barcelos tegen. En ook een vader met 4 dochters uit de USA. Ben benieuwd naar de avond………..

Camino Portugues Barcelos

8 juni, 16,4 km, eerst droog, later zware buien van Rates naar Barcelos

In de ontbijtruimte van de Casa Mattos in Rates, lijkt het wel een museum. Alsof ik even terug stap naar het begin van de jaren 80, zo 45 jaar geleden.

Gisteren waren we heel verbaasd. In de straten van Rates lag overal een laagje zand. Vanmorgen snapten we het. De straten werden klaar gemaakt voor de processie ter gelegenheid van de sacramentsdag. Bijzonder om te zien, hoe zo een klein dorp met alle inwoners aan de slag gaan.

T.i.: Sacramentsdag is het rooms-katholieke hoogfeest dat de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in de eucharistie centraal stelt. In een aantal katholieke landen wordt het gevierd op de tweede donderdag na Pinksteren. In Nederland vindt het feest tegenwoordig plaats op de twee zondag na Pinksteren.

Daarna gingen we op pad. Niet echt hoge heuvels, wel steeds stijgen en dalen. De hoogste top ligt op 150 meter, de Goios.

Het is een mooie route vandaag met veel onverharde paden, langs kleine dorpjes en langs eucalyptus bossen.

Op de gemeente grens van Barcelos staat het symbool van Barcelos en Portugal. De haan met bijbehorende legende: De legende gaat als volgt: Op een dag in de 17e eeuw werd er zilver gestolen van een landeigenaar. Een bedevaartganger onderweg naar Santiago de Compostella wordt als schuldige aangewezen. Deze ontkent maar wordt wel schuldig bevonden en ter dood veroordeeld. Hij vraagt of hij de rechter thuis mag bezoeken. De rechter blijkt aan een maaltijd te zitten en de veroordeelde wijst naar een geroosterde haan op tafel. Hij vertelt dat de haan zal gaan kraaien op het moment dat hij opgehangen wordt en dat hij daarmee zijn onschuld zal bewijzen. De rechter besluit hierop de haan niet meer te eten. Wanneer de man wordt opgehangen begint de haan te kraaien. De rechter ziet zijn fout in en rent naar de galg maar is net te laat. De man heeft het echter toch overleefd doordat de knoop het niet gehouden heeft.

We hebben pauze op de bekende plek van de Camino. De bar van Antonio, Petra Furada. Ze kennen me daar inmiddels en hij wilde ook wel voor ons poseren. Intussen hadden we allemaal wel zin in een broodje met kaas en tomaat. Die tomaten zijn hier zo lekker.

Vlak daarna kun je Monte Franqueira beklimmen, een alternatieve route. Een uitdaging van 150 meter stijgen in 3 km. Nancy en Maria gaan het doen. Ze zeggen na afloop: goed te doen en zeker aan te bevelen. Zeker als het goed weer is en niet te warm. En …ze vinden het er erg mooi. Een kerk, een klooster en mooi uitzicht.

De anderen vervolgen de Camino en gaan rechtstreeks naar Carvalhal. Intussen wordt de lucht heel donker. Volgens buienradar zou de regen pas over 1 uur vallen. We voelen de wind opsteken en zien de bui recht op ons af komen. Wat denk je? We staan precies bij een kapelletje om te schuilen. “Jacobus zorgt voor ons”

Het wordt weer droog en we gaan via Barcelinos naar Barcelos. Opnieuw komt er een hele donkere lucht aan. We kunnen nog net een terrasje met overkapping bereiken voor ons etappe drankje. Het regent zo hard dat we toch nog nat worden.

Camino Portugues Rates

7 juni, 21 km, bewolkt 23 graden van Vila Cha naar Rates

Om de dag in Vila Cha af te sluiten gaan we naar een cafeetje direct aan zee. Het is dan weliswaar bewolkt en helaas geen zonsondergang, het blijft mooi om het aan zee donker te zien worden. We boften …..eigenlijk gingen ze sluiten. We mogen nog naar het terras. Wat denk je van een portje aan zee???

Vandaag gaan we vanaf Vila de Conde terug naar de centrale route. Eerst nog 8 km langs de kust, later door het binnenland.

Na de eerste 8 km gaat het vals plat omhoog. Het is niet veel stijging, iets meer dan 100 meter, je voelt het wel.

Van Vila Cha naar Vila de Conde gaan we weer over de vlonders. De zee is kalm, het is bewolkt. De zeedistels staan fier in weer en wind te bloeien. Prima wandelweer. Er zijn meer pelgrims onderweg. De meesten hebben in de herberg van Labruge overnacht.

In Vila de Conde is het goed opletten. Hier kies je voor de kustroute of de verbindingsweg naar Rates. De weg naar Rates is niet altijd zo goed gemarkeerd. Je hebt wel de GPX track nodig. We lopen langdurig langs het heel indrukwekkende aquaduct.

Het Santa Clara-aquaduct is ontworpen om het Santa Clara-klooster van water te voorzien. De waterbron bevindt zich in de gemeente Terroso, in de naburige gemeente Póvoa de Varzim, op ongeveer 7 km afstand. Het eerste deel ervan was ondergronds en het laatste deel was opgehangen, vastgehouden door een groep van 999 bogen. De bouw begon in 1626, toen D. Maria de Meneses tot abdis werd gekozen, maar werd kort daarna onderbroken wegens een fout bij de berekening van de helling van het aquaduct. De bouw werd in 1705 ter hand genomen en in 1714 voltooid, waarbij het probleem van de watertoevoer naar het klooster was opgelost.

Deze verbindingsweg naar Rates gaat door o.a. Beiriz met de mooie kerk en door de eucalyptus bossen. Na de regen van afgelopen nacht ruikt het er heerlijk. We zien de jonge aanplant met de ronde blaadjes en de langwerpige bladeren van de oudere bomen. We zien ook steen mannetjes op een muurtje. De pelgrims samen onderweg naar Santiago leggen er eentje bij of maken een nieuwe.Zo voelen we ons verbonden.

Dan komen we bij Rates aan. De hele oude kerk staat aan het begin van het dorp. De Sao Pedro de Rates. Het is een Kloosterkerk gebouwd op een oud pre-existent religieus gebouw op dezelfde plaats waar waarschijnlijk andere openbare religieuze diensten werden gehouden door Romeinen.

In Rates is een algemene herberg. Wij slapen in Casa Matos. Een oud huis met een enorme tuin. We worden er gastvrij ontvangen. Natuurlijk gaan we eerst samen wat drinken.

Camino Portugues Vila Cha

6 juni, 20 km, meest bewolkt en benauwd 28 graden, van Porto naar Vila Cha

Het Best Guest Porto Hostel in Porto is erg centraal gelegen, niet ver van de kathedraal. Prima accommodatie, ruim. En toch veel herrie van de weg en van de mensen die uitgaan. Na een prima ontbijt gaan we op pad.

We denken aan Ria, die met ons mee zou gaan en wensen haar sterkte. In gedachten en onze harten loopt zij met ons mee.

Als je dan toch zo dicht in het centrum bent, is het zeker aan te bevelen om in de stationshal te gaan kijken. Vele blauwe tegels laten een beeld zien van o.a de veldslagen en de visserij. Wauh, was het eerste dat ik hoorde toen we de hal binnen kwamen.

Een klein stukje verder lopen en dan heb je uitzicht over de Douro. De hoogte van de tram en het uitzicht is compleet. Als je terugloopt in de richting van de kathedraal zie je dit kunstwerk. De uitdrukking op het gezicht, je blijft ernaar kijken.

En dan is het zover. We gaan voor de eerste stempel van de Camino naar de kathedraal. Precies om 9 uur open en dan gaan we ook naar binnen. Voor € 3 de moeite waard. Je kunt ook in de toren klimmen. Deze ochtend hebben we energie genoeg en klimmen dapper naar boven. De kathedraal werd gebouwd in de 12e eeuw in Romaanse stijl. Vooral in de gotische periode en in de 18e eeuw onderging het een aantal verbeteringen. Binnen in de kathedraal zijn de sacristie, het klooster, de kapel van João Gordo, de kapittelzaal en een tentoonstelling van heilige kunst allemaal opmerkelijk.

Tijd voor een kopje koffie met pastel de nata… (Mmmm lekker) Daarna gaan we met de metro naar Mercado. Dat is de blauwe lijn in de richting van Matosinhos. Een vriendelijke medewerker van de metro helpt ons met een kaartje uit de automaat. De metro is zeer vol. Gelukkig zaten we er allemaal in😉.

Deze eerste dag blijven we langs de kust naar het noorden. Van de metro naar Vila Cha is het 15 km. Prima begin na het bezoek aan Porto.

Zo langs de kust is het de km’s lange vlonders langs het strand, vissersdorpjes zoals Lavra en Labruge. En ook de vuurtoren vlak na Matosinhos, de Obelisk en de geweldige rotspartijen.

Vlak voor Vila Cha is het mooiste deel van deze dag te vinden. De vlonders worden trappen, omhoog en omlaag en tegelijkertijd uitzicht over de wonderschone baaien en door de zee gepolijste enorme keien.

Dan zien we van verre Vila Cha liggen. De vissers repareren er hun netten. Dan komen we bij onze bestemming, pension Sandra, waar we zeer gastvrij worden ontvangen en waar ons etappe drankje op ons wacht…..

Morgen gaan we via Vila do Conde naar de binnenlandse Camino Portugues, naar Rates.

Camino Portugues

We zijn er klaar voor! Een nieuw avontuur, lang gekoesterd, lang gedroomd, spannend en nu…….gaan we het doen. We gaan starten in Porto en we hopen op 18 juni in Santiago aan te komen. 13 wandeldagen 270 km.

We zijn:Nancy, Anja, Marlies, Maria, Ingrid en Mieke

Nog op tijd om naar de haven te gaan om een restaurant te zoeken.

Door de schilderachtige straatjes dalen we af naar de Douro. Een prachtig begin van onze Camino.

Dagwandeling Kalmthoutse heide

3 juni, 21 km, zonnig 23 graden

Een top wandeling, net over de grens ten zuid oosten van Bergen op Zoom, ten noorden van Kalmthout.

Een bijzonder mooie route met als startpunt de parking noord van Kalmthout. Daar vind je ook een bord met routes. Wij hebben de route van “de mooiste routes” . Totaal volgens de beschrijving 18 km. Een deel is tussen maart en juni afgesloten vanwege het vogelbroedseizoen. In totaal is het nu 21 km geworden.

De route voert ons over de heidevelden, door de bossen en langs verstilde vennen. Zeer de moeite waard om dat gebied te bezoeken. Bij de parkeerplaats is ook een routebord, zodat je zelf ook een route kunt maken.

Op deze zonnige zaterdag is het erg rustig. Met dit mooie weer spiegelt de blauwe lucht in het water. De ene ven nog groter dan de andere. Aan het begin van de wandeling lopen we langs het stappersven.

De stilte gebieden passeren we door overstaphekjes. Er zouden ook grote grazers moeten zijn, die hebben we niet gezien. Hoog boven het gebied torent de uitzichttoren. Een flinke klim en daar is het uitzicht nog mooier.

Na 10 km hebben we pauze in Kalmthout, net even van de route. Ook op de terugweg lopen we over kleine paadjes, zandwegen en door de bossen. Een deel van de route gaat over Mont Noir.

Op het einde van de 19de eeuw kocht Firmin Mignot, een Brussels Industrieel, een stuk heidegebied en trok er een landhuis op. Dit landhuis was een voormalig Roemeens paviljoen van een wereldtentoonstelling. Hij doopte zijn landgoed ‘Mont Noir. Het huis werd later eigendom van Bernhard Bernsohn, een Antwerpse diamanthandelaar, die er een recreatieoord van wilde maken. Die plannen zijn gelukkig nooit uitgevoerd. Van het landhuis blijven alleen de zuilen over van de poort aan de oprijlaan.

Na deze heerlijke wandeling gaan we naar Huijbergen voor ons etappe drankje. Door het rulle zand toch een zware wandeling. We hebben het etappe drankje weer verdiend.

Camino Brabant etappe 10

31 mei, 28 km, zonnig 24 graden, van Baarle Nassau naar Breda

En dat was alweer de 10e etappe. Volgens de beschrijving 23,9 km, als je even horeca in Chaam zoekt komen er zo 2 km bij en ook naar station Breda is 1 km extra. Strava meet 29,7 km…….. Er zijn altijd grote verschillen in km’s. Meestal hou ik die van Topo GPS aan, die was helaas niet volledig geregistreerd.

In Baarle Nassau is het handig parkeren aan de Loswal en aan het einde van de wandeling is er een directe bus terug vanaf Breda.

Een bijzonder mooie afwisselende route. Door bossen, smalle dijken en de plaatsen Chaam en Ginneken.

We gaan vandaag op pad met: Josephine, Suzanne, Elly, Gerard, Piet en John. Zie prachtige camino paal met Maria beeldje ervoor. Meteen een monumentje.

Bij een kapelletje voor Chaam vinden we de 2e stempel van vandaag. Meestal is het niet de Camino schelp die je voorop moet houden, maar de sticker van de stempel.

Na Chaam lopen we de bossen in over een slingerend zandpad en daarna over een smalle wal. Aan de linkerkant kijken we uit over de weilanden.

Na de pauze bij de Fazant, op 17,5 km gaan we over een fietspad door het Ulvenhoutse bos. Later komen we door het natuurgebied Wolfslaar

Na Ginneken komen we in Breda. In de Sint Joostkapel vinden we ook een stempel. Er branden vele kaarsen en we steken er ook een aan. Voor ieder die een kaarsje nodig heeft, of om aan iemand een moment speciaal te denken.

Dat was onze Camino Brabant dag, die we afsluiten met een etappe drankje aan de markt.

Dagwandeling N70

26 mei, 15 km, zonnig 18 graden

De N70 is altijd mooi, of het nu zomer, herfst, winter of zoals nu lente is. Het is een rondwandeling met deze keer als start Beek-Ubbergen.

Zoals je ziet kronkelt de route over alle bergen en dalen tussen Nijmegen, Berg en Dal en Beek-Ubbergen. Een prima oefening voor allen die bv trainen voor een Camino of gewoon het heerlijk vinden om lekker moe te worden van stijgen en dalen.

Vandaag heten we in het bijzonder Ingrid, Maria en Marlies welkom die op 5 juni meegaan met de Camino Portugues. Zij hebben laten zien dat ze voldoende voorbereid zijn. Als je de N70 kunt en je bent niet te moe, dan zal de Camino Portugues ook wel lukken. We hebben er vertrouwen in. Natuurlijk zijn de andere wandelaars ook altijd van harte welkom, Gerard, Bart en Rob.

Vlnr Bart, Maria, Marlies, Gerard, Rob en Ingrid

Na 3 klim en daal km’s komen we op de Duivelsberg aan. Op vrijdag geopend van af 11 uur. Precies op het moment dat we aankomen gaan ze open.

De N70 trail route in Berg en Dal bij Nijmegen is uniek in haar diversiteit en afstandsmogelijkheden. De route is goed gemarkeerd met groene paaltjes.

Op maar weinig plaatsen in Nederland tref je zo’n unieke wandelroute aan als de N70 route in het Rijk van Nijmegen. De N70 wandelroute kenmerkt zich door haar diversiteit in route en startlocaties, en door haar verschillende afstandsmogelijkheden. De N70 trail route loopt over 8 ‘bergen’ door de glooiende bossen van Berg en Dal en omgeving. Onderweg biedt het heuvelachtige landschap prachtige vergezichten over de polders, uiterwaarden en het rivierenlandschap van rivier de Waal en de Rijn. Ook het cultuurhistorische karakter van de N70 natuurwandelroute is uniek. Het ontstaan van de N70 route gaat terug naar 1970.

We sluiten de wandeling af op het terras van Hotel ’t Spijker, dichtbij parkeerplaats aan de Nieuwe Holleweg.

Dutch Mountain Trail dag 6

24 mei, 16 km, zonnig 17 graden van Eijsden naar Maastricht

De allerlaatste beklimming is de berg D’n Observant, de meest westelijke top van de Dutch Mountain Trail.

En wat voor een berg……voor mij de eerste keer dat ik op d’n Observant kom. Met 157 meter hoog, lijkt dat niet zoveel. Uit onderstaand overzicht blijkt die zeer steil. En moeilijk was die ook. D’n Observant is geen natuurlijke berg, maar een afvalberg van de deklagen van de Sint Pietersberg, die voor mergel winning werd afgegraven. De naam komt van het Franciscaanse klooster dat vroeger op de Sint Pietersberg lag.

Deze keer konden we met de Pont over, die vanaf 10 uur vaart en vanaf Eijsden vertrekt. Op deze zonnige frisse morgen is het niet erg om daar even te wachten. Aan de andere kant van de Maas zien we een bord dat uit het Frans vertaald lijkt….😉

We lopen langs Lanaye een Franstalig, Belgisch dorp. Algauw klimmen we hoger en hebben uitzicht over de Maas en de Sint Pietersplas. Het klimt al gestaag, we denken nog is dit d’n Observant al?

De echte klim begint later. Over hele smalle paden, hier en daar moeten we ons aan de wortels van bomen omhoog trekken en houvast zoeken aan de bomen. We helpen elkaar met het aangeven van een stok, of zelfs een “kontje” geven was echt nodig. Sommige paden zijn hindernispaden omdat er ook nog eens boomstammen liggen. Let goed op: de route is gewijzigd, het aller gevaarlijkste deel is eruit gehaald. Je kunt ook kiezen om over een breed pad te gaan dat is de rode route naar de top.

Je kunt natuurlijk wel snappen dat we na dit avontuur zeer trots waren dat het ons is gelukt. We wisten ook: terug gaan is geen optie, we moesten door. Naar beneden gaan is waarschijnlijk nog veel gevaarlijker…..

Van harte gefeliciteerd! Deze toppers hebben alle 7 de summits van de Dutch Mountain Trail gehaald. Niet weten, kan ik het wel? Kan ik het nog? Hoe zal het gaan met mijn nieuwe knie? Heb ik voldoende stabiliteit om het te doen en ben ik goed genoeg getraind? Yes! Allemaal jezelf overtroffen met moed, en doorzettingsvermogen, elkaar helpen en als groep staan voor elkaar. We konden letterlijk op elkaar bouwen. Boven op die berg zingen Jan en ik nog voor onze medewandelaars “Pilgrim” van Enya. Een mooi moment.

Helaas was uitgerekend vandaag de trap bij de ENCI groeve in onderhoud en konden we er niet overheen. Vanaf het restaurant hadden we een prachtig uitzicht over de Groeve. Daarna gaan we langs de Maas naar het eindpunt van de Dutch Mountain Trail Maastricht.

Na een laatste etappe drankje gaan we weer naar huis. Ieder zijn eigen weg, verder met waar je was. Met de mooie herinneringen aan de Dutch Mountain Trail in je broekzak om altijd op terug te kunnen kijken.

Dutch Mountain Trail dag 5

22 mei, 23 km, bijna hele dag droog, 13-20 graden van Slenaken naar Eysden

Ook van Slenaken naar Eysden is het eerste deel tot aan Mheer zeer heuvelachtig met een echte top: Kattenroth op 209 meter, ten zuiden van Noorbeek, net in België, 7 km na het vertrek in Slenaken.

We vertrokken met de bus van Gulpen naar Slenaken voor de Dutch Mountain Trail van vandaag. De laatste overnachting in Gulpen en dat betekent dat we de bagage meenemen naar Eysden. We waren nu 2 dagen verwend en hadden alleen in de rugzakken, regenkleding en wat te eten en drinken voor onderweg. Met dank aan Ans, zij kent iemand die onze bagage wel wil vervoeren. Vanaf de bus in Slenaken zoeken we de route weer op. Door de velden en regelmatig passeren we de grens met België. Bij vertrek regende het licht, motregen🤔er was ook 0,1 mm voorspeld. Toch ging het heel even iets harder regenen. Niet lang genoeg om de regenkleding te testen wel om even te showen…

We kwamen langs het Broekbos. Dat is waar je bij het hoogteprofiel rond ongeveer 5 km een daling en direct daarna een stijging ziet. De blauwe lijn op de overzichtskaart. Je ziet ook dat we het pad rechtdoor hadden gekund. Maar ja, we lopen de route en nemen hoogteverschillen voor lief. Je weet vantevoren ook nooit hoe zwaar het is.

Daarna gaan we door open velden naar het hoogtepunt Kattenroth. Gelegen op 209 meter, direct omhoog van het dorp Sint Martens Voeren. Waarschijnlijk omdat we ons erop instellen, nu komt een zware berg. Eigenlijk vinden we het allemaal meevallen.

Vlak voor Mheer gaan we door een weiland vol met bloemen. We vinden onze weg door stegelkes, dat zijn kleine draaihekken, soms zo klein dat je er met rugzak niet door kunt. Het is wel even om, maar we gaan in Mheer toch even een kopje koffie halen, natuurlijk eten we een Limburgse vlaai😉

Na Mheer is het alleen nog dalen. We lopen door een zeer smal dal en komen in het stukje Heuvelland waar nog hoogstam fruitbomen staan. Voor we afdalen naar Eysden hebben we een weidse blik over het Maasdal, van Vise naar Maastricht.

We overnachten vandaag in Hotel le Bonheur vlak bij het Station van Eysden. Daar voor de deur is het goed vertoeven. Uitrusten onder het genot van het etappe drankje.

Nog 1 dag te gaan. Morgen komen we in Maastricht aan.