Een spannend avontuur…..de Primitivo! De mooiste en zwaarste camino. Van Oviedo naar Lugo en vanaf Melide aansluiting op de Camino Français. Door Asturië en Galicië in totaal ongeveer 320 km. Het is de oudste route: De Camino Primitivo is de eerste pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, naar verluidt bewandeld door koning Alfonso II in de 9e eeuw.
We zijn op pad met, Karin, Elly, Anny, Thea, Leo, Mieke, Rianne en Marianne
Wat is het een speciaal gevoel…. vanmorgen vertrekken van huis, vliegen naar Asturias, de taxi naar ons Hostal. En….pinchos bij de kathedraal. We zijn er klaar voor en hebben er reuze zin in.
Bron: Gronze.com. Dat is een deel van de route naar Grado
Info:
Deze eerste etappe waarschuwt ons al dat de Camino Primitivo geen makkie zal zijn. Behalve het vertrek vanuit Oviedo, verloopt de dag grotendeels over paden en paden in een aangename landelijke omgeving, met regelmatige hellingen, door bossen, weilanden en kleine dorpjes.
Onze herberg in Oviedo ligt precies bij de kathedraal. Dat is handig want daar staan de eerste richting wijzers. Nu weet ik dat het goed opletten is, omdat hier meerdere routes samenkomen. Eerst dacht ik dat we tegengesteld liepen. Weldra vonden we de goede richting. De schelpen staan op de grond en waar de lijnen van de schelp samenkomen is de goede richting. Later zien we ook borden met de aanduidingen……we zitten goed. En vanaf daar het kan niet missen.
Als we de stad uit zijn, klimmen we gelijk. In de ochtend hebben we nog mooi goudgeel licht bij de vergezichten.
Een van de eerste rustpunten is Capilla del Carmen bij Lampaxuaga. Hier vinden we onze eerste stempel van vandaag. Die willen we wel.
Bij Escamplero hebben we pauze. We hebben er dan 12 km opzitten en voelrn het goed. Zie op het hoogteprofiel de steile klim. Hier in Asturias zien we ook graan opslag plaatsen. Heel anders dan in Galicië.
Leuk die kapellen onderweg. Bij deze Capilla de Santa Ana vinden we ook een stempel.
Het laatste stuk lopen we door een boomrijk laantje. Mooie stenen met mos begroeid. De zon komt tussen de bladeren door. Erg mooi om te zien.
We logeren vandaag in Paladin, Vila Palatina, een km of 7 voor Grado.
Met een zwembad, ligbedden….war wil een pelgrim nog meer?
Het eerste deel is naar Grado, daarna een deel van de volgende etappe. We stoppen net voor Cornellana in La Rodriga.
Bron: Gronze
Na Grado gaan we de dag beginnen met een klim van 300 meter over 5 km naar Alto del Fresno. Daarna volgt een steile afdaling naar de bodem van de Narcea-vallei, waar Cornellana zich bevindt met het prachtige klooster van San Salvador (waar pelgrims welkom zijn). Morgen komen we langs Cornellana.
Het verblijf bij in Paladin bij Vila Palatina is heel aangenaam. Goed restaurant erbij en gastvrije gastheer Pablo die uitstekend voor ons zorgt. Met humor, zet hij ook Leo aan het werk. Vanmorgen na het late ontbijt van 8.30 uur gaan we op pad. Speciaal voor ons maakt op zijn vrije dag ontbijt.
Net toen we de deur uitgingen was “Correos” er al om onze bagage naar het volgende adres te brengen.
Op weg naar Grado komen we door enkele dorpjes. De overkapte graan opslagplaatsen zijn meestal in goede staat.
We passeren de mooie brug “Puente de Penaflor”. Op dat moment is het nog bewolkt. De grijze lucht overheerst het beeld.
Een vrij vlak deel naar Grado dat ons prachtige vergezichten oplevert. We genieten ervan.
Een koe verzorgt haar kalfje met liefde. We zien hoe het kalfje helemaal wordt gelikt.
Na 7 km komen we in Grado. Omdat het gisteren zondag was, hadden we nog geen boodschappen kunnen doen. Dat kan in Grado volop.
Deze 2e wandeldag valt mijn oog op vlinders, bloemen en ook een rups. Vlinders die zelfs geduldig blijven zitten
Na Grado begint de lange klim naar Alto do Fresno. Mooi! En ook echt zwaar. We rusten regelmatig en komen allemaal boven.
Voor de algemene herberg is het goed opletten. 2 palen met 2 schelpen…. Ze hebben er maar een bord aan toegevoegd.
Tot onze verrassing wordt het helemaal onbewolkt. We boffen, dat is pas nadat we boven zijn. De temperatuur stijgt van rond 20 graden naar 27 graden.
Helemaal boven gaan we lunchen. Even in de schaduw in de berm, een stoeltje hebben we niet nodig.
De afdaling is goed opletten en daarna ook weer mooie vergezichten.
Ieder gaat op eigen tempo naar beneden. Oneffen stenen vragen om goede concentratie. Bij een bruggetje wachten we op elkaar.
In het dal gaan we bij Doriga nog even uitrusten en alvast een 0% biertje nuttigen. Een Tostada….lekker.
Dan is het nog 3 km naar Roca Madra. We worden er gastvrij ontvangen. We slapen in een koele ruimte met dikke muren onder een huis. Deze keer samen met 4 andere pelgrims in een ruimte.
26 augustus van La Rodriga naar La Espina, 21 km. Eerst bewolkt, later zon, dichtbij Espina mist
We zijn verwend in de herberg Roco Madre. Er is een fijn terras, de was wordt voor ons gedrag en er wordt voor ons gekookt. Wat heerlijk dat ieder dat al zo kan waarderen. En ja slapen in een slaapzaal met ook 4 vreemden is wat onrustig. Ook ging er per ongeluk om 4.30 uur ergens een wekker 🤔 en ging ik me al aankleden. En dat terwijl we om 7 uur bij het ontbijt werden verwacht.
Zo gingen we na het vroege ontbijt op tijd de deur uit met vooral dankbaarheid dat we hier hebben mogen overnachten. Een donativo herberg, dat je geeft wat het je waard is. De Camino spirit voel je hier.
Dan gaan we op pad. Onderstaand heeft als bron Gronze. La Rodriga is net voor Cornellana. Tot aan Salas is het eerste deel.
Van Rodriga (net voor Cornellana) naar Salas klimmen we in de vallei van de Nonaya-rivier. We beginnen al gelijk na Cornellana te klimmen. Het klooster op de achtergrond.
Intussen breekt de zon door en kunnen we de schitterende omgeving bewonderen.
Na 2 uur lopen hebben we pauze bij een oude fontein.
Bron: Gronze
Van Salas klimmen we verder naar La Espina. Wederom een echt landelijke dag, tussen weilanden en eiken- en kastanjebossen. De eerste acht kilometer na Salas klimmen we van het 240 meter gelegen hoge Salas naar de 660 meter hoge La Espina.
Stadscentrum Salas
Nou…..en of dit een zware klim is. Km’s lang over een zeer oneffen bospad. Bocht na bocht na bocht. Bij een bocht denk je ik ben er, komt er weer een aan..We kunnen allemaal zodanig tempo aanpassen dat we door kunnen lopen.
Met natuurlijk af en toe een pauze.
Als we al bijna bij Espina zijn, komt er plotseling een harde wind uit het noorden, later kwam de zeemist opzetten.
Helaas is Bodenaya deze week gesloten. Wat hebben we een prima alternatief bij Herberg El Texu in Espina, 1,2 km verder. Ja, die laatste km’s zijn vermoeiend, maar we zijn ook trots dat we het halen.
Wat een geweldige ontvangst door de Nederlanders Gepke en Thijs. Water en/of een etappe drankje. We kunnen de was inleveren. Wauw wat een verwennerij! Ook nu wordt er weer voor ons gekookt, een heerlijke maaltijd.
En wat dacht je van een stempel in was? Zo speciaal…..
25 augustus Van La Espina naar Tineo, 12 km, bewolkt 20 graden
Ook bij El Texu is het een zeer warm onthaal. Dus als je wat zoekt tussen Salas en Tineo is dat zeker aan te bevelen. Met veel dan aan Gepke en Thijs, die er alles aan doen het ons naar de zin te maken.
Opgewekt en dankbaar gaan we op pad.
Onderstaand overzicht is van Gronze, we starten in La Espina. Van daar naar Tineo is 12 km
Als je dit overzicht zo ziet, denk je, dat valt toch wel mee? Wij hebben het ervaren als onderstaand. Je ziet het, het gaat op en neer. Met in totaal 312 omhoog en 330 naar beneden.
Een bewolkte dag, maar dat maakt het niet minder mooi. We lopen meest onverhard over paadjes die aan een Heuvelland liggen met uitzicht naar het zuiden
Het blijft klimmen en dalen.
Na elke bocht is het uitzicht weer anders. Een erg mooie lieflijke etappe.
Boven langs Tineo vinden we het monument voor de pelgrims. We hopen dat we er na het einde van de Primitivo niet zo uit zien…😉.
We lopen Tineo in en worden verwelkomd in het museum. Erg de moeite waard om te gaan kijken. Daar vind je houten beelden van 14e en 15e eeuw. Zelfs een Jacobus.
Nog een klein stukje naar beneden lopen en dan zijn we er.
We logeren in een chic hotel, Palacio de Meres, met een speciale pelgrims afdeling in de kelder…..
Prima slaapplek!
En dadelijk om 20.00 uur gaan we hier in het restaurant voor het pelgrims menu….
Tot slot: het mooie gedicht dat Gepke ons deze morgen voorlas
28 augustus, van Tineo naar El Espin, 14 km, droog, licht bewolkt
Als je overnacht in Tineo in Hotel de Meras kun je er ook een pelgrims menu nemen. En dat in de hele chique zaal van het hotel. We zeggen tegen elkaar….als je dit meemaakt”we hebben een heel zwaar leven”😉
Bron Gronze
De eerste van drie etappes die het karakter en de essentie van de Primitivo Route bepalen, dankzij de ecologische rijkdom, flora en fauna, de ruigheid en de landschappen, die het de afgelopen jaren tot een van de populairste pelgrimsroutes hebben gemaakt.
Het was een heel afwisselende route. Het eerste deel over een bergpad hoog boven Tineo, een daling door een bos en het laatste stuk langs een grote weg.
In de vroege uren was het uitzicht over Tineo bijna sprookjesachtig. De zon net boven de horizon, het licht nog warm, wat nevel en licht bewolkt. Hoe wil je het hebben?
Zo klimmen we hoger en hoger naar de top Pico de Pilarius. Een pad langs een bergrug met steeds mooie uitzichten.
Helemaal boven aan hebben we uitzicht naar 2 zijden, een smal pad tussen de weilanden. Met aan de rand bramen struiken, waar we heerlijk van snoepen. We zien er ook bloeiende gaspeldoorn en dopheide.
Daarna dalen we af door de bossen.
We nemen even een afslag naar het klooster van Obona. Maar 350 meter van de route en zeker de moeite waard. Niet meer in gebruik, wel een monument.
In het bos zien we deze knal oranje paddenstoelen.
Het laatste deel is langs de weg naar Campiello.
In Campiello hebben we onze pauze en wachten daar tot rond 14.30 uur omdat we om 15 uur in de herberg kunnen.
We overnachten deze keer in El Espin. Een mooie accommodatie na Campiello. We slapen er op losse 1 persoonsbedden, in een ruimte met een paar andere pelgrims.
29 augustus van El Espin naar Puerto del Palo, 17 km…..over Hospitales. Droog meest bewolkt weer 17 graden, heel veel tegenwind.
We hebben vandaag een jarige in ons midden. Van harte gefeliciteerd Rianne.
Ook gisteren en vanmorgen hebben we ervaren hoe een camino hart voelt. Sylvia van La Espina is zo een vrouw. De kleren gewassen een heerlijke vegetarische maaltijd met daaraan voorafgaand een kennismakings ronde. We zaten aan tafel met een Duitse, Amerikaanse en Italiaan. Met deze 3 mensen erbij was deze herberg vol. Wat een fijne sfeer! El Espin ligt 2 km voor Borres.
Opgewekt en met harte verwarmd gaan we op pad.
Informatie van Gronze
De route langs de Hospital Route is 4,5 km korter dan de alternatieve route via Pola, maar is wel zwaarder en er zijn geen voorzieningen. Het is een van de mooiste etappes van alle Camino de Santiago-routes. De route loopt door hooggelegen, onbewoonde gebieden met een grote blootstelling aan wisselende weersomstandigheden.
Vanaf La Espina is het een mooie aanloop voor het echte stijgwerk begint.
Weldra komen we bij de splitsing van Hospitales en Pollo de Allende. Natuurlijk gaan we de grote uitdaging aan en dat is de Hospitales. Dit bankje staat bij de splitsing met de inspirerende tekst: “awake my dear, be kind to our sleeping heart. Take it out into the vast fields of light and let it breathe”
We stijgen van 600 naar 1200 meter, met hier en daar flinke zware stukken. Het is bijzonder mooi. Er is totaal niets onderweg, alleen natuur en stilte. Ieder gaat zijn eigen weg, eigen tempo, eigen innerlijk. Bij zo een inspanning is het lastig ook nog een gesprek te voeren. Zeker ook door de harde tegenwind. Het was eigenlijk te koud om ergens te gaan zitten. Hieronder vind je de mooiste foto’s.
Tijdens de pauze vonden we deze steen en iets verder de grote pijl. Hier op de Primitivo viel je verbondenheid met alle pelgrims.
Ook hier hebben branden gewoed. Gelukkig nu niet meer. De bomen zien er erg kaal uit. Onvoorstelbaar hoe vuur om zich heen kan slaan!
In de stijgende lijn naar boven zie je de andere wandelaars. We voelen ons kleine nietig in het landschap.
We komen langs de ruïnes van het pelgrimshospitaal.
De stijgingen zijn echt niet makkelijk. Ongelijke stenen, steile stukken.
Als we bij het hoogste punt zijn, waar een kruis is geplaatst, komt de zon er even door.
Intussen dalen we een klein stukje en daarna klimmen we verder. Het blijft een uitdaging.
Kun je je voorstellen dat we een zeer voldane dag hadden? De mooiste tot nu toe hoor ik zeggen.
We zijn om 14 uur bij Puerto de Palo. Daar wachten we op een taxi die ons naar Berducebo brengt. We wachten er bijna 1 uur. Gelukkig hebben we een klein plekje uit de wind…..brrr we hebben het koud.
Tot slot krijgen we een traktatie van Rianne. Proost op naar de volgende stappen.
Morgen gaan we terug naar Puerto del Palo om dan naar Berducebo en La Mesa te gaan.
30 augustus van Puerto del Palo via Berducebo naar A Mesa 14 km, eerst mist later half bewolkt 21 graden, veel wind
We gingen vandaag vanaf Berducebo terug met de taxi. Dat was nog spannend. De taxi mevrouw had eigenlijk geen tijd, maar wilde het uiteindelijk wel doen. We denken dat ze haar man had gestuurd. We waren er rond 9.30 uur. Boven bij Puerto del Palo was het erg mistig en veel wind. Het uitzicht was beperkt. We waren blij dat we gisteren op de Hospitales geen mist hadden.
Het eerste deel van de daling naar Berducebo loopt over een smal pad, met varens die inmiddels de herfst kleuren hebben, stenen die los liggen. Voorzichtig gaan we naar beneden met de prachtige uitzichten. De mist was bijna direct weg.
We passeren een totaal verlaten dorp, Montefurado. Jaren geleden woonde er nog 1 man met hond.
Af en toe komt de zon erdoor en hier en daar wordt de berg opgelicht. De wolkenpartijen zijn dreigend. We hebben vrijwel geen regen gehad vandaag.
We dalen nog verder met af en toe een forse stijging. Het is een pad iets van de weg af, mooi gelegen.
De daling naar Berducebo was pittig. We hebben er ongeveer 3 uur over gedaan en waren dan ook echt toe aan een pauze. Dat kon bij onze overnachtings herberg albergue camino Primitivo. Daarna gaan we aan de stijging naar La Mesa. Ongeveer 5 km.
Zo komen we in onze herberg in La Mesa aan.
Tijd voor ons etappe drankje, een biertje of Tinto de Verano. Nu we de Hospitales helemaal hebben afgerond, groeit ons vertrouwen dat we het kunnen.😀😀
31 augustus van A Mesa naar Grandes de Salima, 16 km, eerst motregen, later zon 18 graden.
Informatie: bron Gronze
Wederom een prachtige etappe: hoewel we begonnen met twee gematigde klimmetjes, 100 meter (bij de uitgang van Berducedo) en 175 meter (bij de uitgang van La Mesa). Wij ervaren het als pittig. Als we vertrekken regent het, weldra verdwijnt de bewolking. Het is erg mooi!
We komen langs het eenzame kerkje Santa Maria Magdalena uit de 17e/18e eeuw. Daarna begint de afdaling.
De route van vandaag wordt gekenmerkt door een lange afdaling naar het stuwmeer van Grandas, over onverharde wegen en, in de laatste stukken, een pad; in 8,2 km gaan we van 1040 meter boven zeeniveau naar 210 meter. We boffen zo! Plotseling is het helder, alle bewolking is opgelost en we kunnen zo naar het meer kijken. Met dank aan de fleurige regenkleding, dat de foto nog meer bijzonder maakt.
Her laatste deel van de daling gaat over in bospaden met scherpe haarspeldbochten.
Het stuwmeer is indrukwekkend. Wel valt het op dat er weinig water staat. Her Embalse de Grandes de Salimes is 685 ha groot. Het is gebouwd tussen 1945 en 1955 door 3000 arbeiders. Het is altijd bedoeld als elektriciteit centrale. Ik vraag me af of het nu in werking is? Misschien omdat het zondag is, we zagen geen activiteiten. De dam is 128 meter hoog.
Bij het hotel na de dam hebben we een welverdiende pauze. 1000 meter dalen is echt veel.
Vervolgens klimmen we naar Grandas de Salime over een eentonige weg, met nog lang het stuwmeer onder ons.
Vlak voor Grandes de Salimes krijgen we een bospad, nog 2 km te gaan. Fijn voor de afwisseling. We logeren in Portas Grandes. Een prachtige herberg aan het begin van het dorp. Net als we binnen zijn, begint het te motregenen…wauw wat hebben we geluk.
Daarna gaan we naar bar Jaime voor ons etappe drankje. Moe en zeer voldaan dat we deze etappe hebben kunnen afronden.
1 september van Grandes de Salimes naar Fonsagrada, 26 km, motregen, mist en buien 17 graden, later een beetje zon
Bron Gronze
Als we Grandas de Salime ongeschonden hebben bereikt, dan kunnen we de rest van de Primitivo ook…..Vandaag trekken we door glooiender terrein dan de vorige etappes, door landelijke, agrarische en veeteeltgebieden, langs talloze kleine dorpjes. De dag wordt gekenmerkt door de lange, maar glooiende en geleidelijke klim naar Alto del Acebo, een bergketen die Asturië en Galicië scheidt.
We vertrekken vroeg, omdat we 26 km voor de boeg hebben. Het is net licht in Grandes de Salimes als we vertrekken.
Die geleidelijke klim klopt voor de eerste 10 km. Dan stijgen we 300 meter. Daarna is de stijging naar Alto Acebo stijgen we ook 300 meter en dat is in 4 km.
Het is donker weer, de heuvels in de verte hebben allerlei grijstinten.
We lopen tot aan de hoogte van de windmolens. Eerst over een bospad, later langs de kleurrijke heide en gaspeldoorn. Het is vandaag steeds poncho aan poncho uit. We liepen op een gegeven moment zelfs in de wolken.
We komen bij de grens van Asturias en Galicië. Kan niet missen. Daar is toevallig ook een pelgrim die wel een foto van ons wil maken.
We zijn vandaag ook over de helft! In Galicië zijn er palen met een schelp en de afstand. We hebben nog 166 km te doen naar Santiago en dat is bij Alte Acebo. Je ziet het hier goed, de schelp staat nu met de open kant in de goede richting. De gele pijl wijst de goede kant. Helaas was het restaurant bij de top dicht. We hadden er al 14 km opzitten. Toch maar doorlopen naar een restaurant 6 km verder. Meson Catro. Blij dat we daar aankwamen en wat konden eten.
Ook na de top hebben we sterk glooiend terrein. De Camino volgt de grote weg met zoveel mogelijk paden er net even vandaan. Het is er heerlijk rustig. We zien steeds dezelfde pelgrims. Dat komt omdat alle pelgrims vanaf Grandes de Salimes doorgaan naar Fonsagrada.
Vlak voor Fonsagrada is een splitsing. 2 camino palen. Bij de linkse staat Fonsagrada, die moeten we hebben.
Fonsagrada ligt op bijna 1000 meter hoogte. We zien al van verre de witte stad liggen. Om er te komen gaan we eerst naar beneden en dan 125 meter omhoog, op nog geen km. Het is even inspannen, maar we komen er allemaal! Goed gedaan.
2 september van Fonsagrada naar A Lastra, 18 km, motregen en mist, na aankomst zon.
Deze zware etappe eindigen we in Lastra om daarna met de taxi naar O Cadavo te gaan (en morgen weer terug)
Deze eerste echt Galicische dag speelt zich voornamelijk af op onverharde wegen, langs de as van de LU-530, met aanhoudende, zij het over het algemeen gematigde, hellingen (met uitzondering van de enorme klim naar A Lastra). Vandaag passeren we de ruïnes van het Montouto-ziekenhuis, gesticht in de 14e eeuw om onderdak en bijstand te bieden aan pelgrims.
Van Fonsagrada naar Paradevella is het 12 km. Ook al pittig, het stijgt en daalt voortdurend. Door de mist en motregen is het zicht beperkt. In onze fleurige regenkleding goed te zien. Het kerkje bij Montouto was ons eerste doel, dat is na bijna 8 km.
Daar eten en drinken we wat. Het is koud, zodra we kunnen gaan we snel op pad.
Het meest pittig op dit deel is de daling vanaf Montouto naar Paradevella van 1000 naar 700 meter in korte tijd. Het is hard werken. De bomen zijn bekleed met baardmos. Mooi om te zien. Het groeit alleen als de lucht heel schoon is. En ja Galicië is naast erg mooi ook met schone lucht.
We zijn blij met de pauze binnen bij restaurant Paradevella. De lekkerste tortilla hoor ik zeggen, biscuotte en zelf heb ik empanada met tonijn en groente.
Daarna gaan we op pad voor de laatste 5,4 km. Nog steeds in de regenkleding. Het valt nog mee, geen enorme buien.
Nog 287 meter stijgen, waarvan de laatste 1,6 km nog 160 meter stijgen.
Die laatste 1,6 km zijn erg zwaar. Ik moet zelfs 2 x stoppen om op adem te komen….het lukt wel. Boven staan we uitgeput op elkaar te wachten.
Vandaag gaan we na deze top naar het cafe. Hier worden we opgehaald door een taxi. Natuurlijk gaan we morgen terug om ook dit deel naar Cadavo te gaan lopen.
3 september van A Lastra via O Cadavo naar Castroverde, 18 km, opnieuw een regen ochtend 16 graden
Info Gronze:
Om 9 uur gaan we met de taxi terug naar A Lastra. Zo verdelen we de etappes en proberen meestal onder 20 km te blijven. De Primitivo is al zwaar genoeg, zeker als je de geplande etappes aanhoudt.
Na aankomst in A Lastra gaan we gelijk klimmen. Het is nog droog en de omgeving is prachtig.
De voorspelling was dat er maar 25 % kans was op 0,1 mm regen. We worden getrakteerd op prachtige Jacobsladders en schitterende wolkenpartijen.
Zou het dan toch weer gaan regenen? We hadden het nog niet gezegd of het begon al. Vlak voor O Cadavo zijn er 3 heuvels achter elkaar. Oneindig lijken ze. Nu met deze koele temperatuur goed te doen. Met hitte echt wel inspannend.
Een etappe, over comfortabele onverharde en asfaltwegen met zeer lichte hellingen: tussen O Cádavo en Castroverde beklimmen we een bescheiden heuvel;
Ook na O Cadavo is het erg mooi. De typische Gallische muurtjes langs onze camino. Stenen keurig gestapeld, door de jaren heen begroeid met mossen. Ook nu regent het en we gaan gestaag over vooral bospaden.
Ook hebben we nog even pauze wanneer het net niet regent. De kleurrijke dames op een zachte troon van mos.
We ervaren het mede door de afstand als eenvoudige etappe. We zitten ongeveer op 120 km van Santiago. Zie de paal met de km stand. Morgen gaan we naar Lugo en dan is het nog 100 te gaan. Op tijd kwamen we in Castroverde aan. De Tinto de Verano smaakt al prima.
We logeren in pension Roma, daarnaast is het cafe/restaurant. Vanavond gaan we daar eten.
4 september van Castroverde naar Lugo 22 km, droog 18, af en toe zon
Info Gronze:
We starten deze etappe in Castroverde. Vrij vlak zonder voorzieningen.
Wat een geweldig verblijf in Castroverde,cafe, restaurant, pension Caffe Roma. Prima kamers, zeer goed ontbijt en menu en ook de enorme gastvrijheid. Vanmorgen stond het ontbijt zelfs voor ons klaar!
Opgewekt gaan we op pad. Even de route oppakken, net even terug en dan over een mooie landweg om Castroverde heen.
We lopen over bospaden, boerenweggetjes en door dorpen. Alles goed gemarkeerd. Leuk is nu onderweg dat er weer pelgrims bijkomen die in O Cadavo zijn gestart. Opvallend veel jongeren!
We krijgen een paar druppels en hopen op dat moment dat het niet doorzet. Wonderlijk was het dat de bewolking als een verticale lijn gescheiden was van strak blauwe lucht.
Tot onze grote verrassing vinden we een rustplek waar fruit wordt uitgedeeld. Er is ook een stalletje om wat te kopen. De enige voorziening onderweg, we zien daar de andere pelgrims.
Onderweg zien we ook een steengroeve waar graniet wordt gewonnen.
En een reuze dikke kantanjeboom van 350 jaar oud met een doorsnee van 2 meter. Zeer indrukwekkend! Nog steeds met blad en in leven..
Aan het einde van de etappe dalen we af naar een voorstad van Lugo. Onder het oude viaduct en later weer omhoog klimmen. Na 22 km die bijna vlak waren is het toch even klimmen.
En…..we hebben de mijlpaal van 100 km (nog te gaan) bereikt.
Voor Rianne het geplande eindpuntin Lugo. Zij is vanavond doorgereisd naar Santiago, we hebben haar samen naar de bus gebracht. Van harte gefeliciteerd! 220 km van de Primitivo gehaald. Heel goed gedaan.
Het voelt als hoogtepunt om bij de 100 km grens samen door de stadspoort te gaan.
Natuurlijk gaan we bij de kathedraal een stempel halen!
En morgen……op weg naar de laatste 100 km.
We logeren dicht bij het centrum in prima herberg Nazareth.
5 september van Lugo naar O Burgo de Negral, 21 km, eerst mist later zon 12-27 graden, geen wind
Info Gronze
De etappe van vandaag is relatief oneffen: de meeste kilometers gaan over lokale wegen, en de rest over comfortabele, grotendeels verharde wegen met weinig hellingen.
Vanaf albergue Nazareth dalen we af naar de rivier. Het is nog mistig, we zien alleen contouren van de kathedraal.
Tegenover de herberg is een bakker en een klein stukje verder gaan we ontbijten. Het is een beetje somber deel van Lugo, veel huizen zijn niet meer bewoond. Wat leuk is het dan om zo een beschilderde trapopgang te zien.
We gaan de Rio Mino over via Ponte San Larozo. Het windstilte weer geeft mooie spiegelingen.
We stijgen naar San Xoan de Alto.
Heel onverwacht komt de zon iets door. Nog mooie mist over het gras te zien.
Na 8 km kwamen we bij “Casa Zapateiro”. Een fijne rustplek met automaat voor o.a koffie en wat lekkers. Ook met toilet. Er wordt goed voor de pelgrims gezorgd.
De omgeving ziet er met zon toch veel mooier uit. Dat komt goed uit na 3 a 4 dagen bewolkt weer. We lopen km’s lang langs de weg. Afwisselende omgeving is dan fijn
We hebben even pauze aan de kant van de weg op een paar boomstronken. Meer heeft een pelgrim toch niet nodig!
Mooier wordt het als we van de weg afgaan en bij een bospad komen. De typisch Galicische muurtjes, met stenen en mossen.
Het mooiste deel van de dag zit in de laatste km’s. We krijgen een flinke stijging voor onze voeten, daarna een daling. Dat levert mooie vergezichten op!
O Lar de Alcarin is onze eindbestemming. Helemaal op een achteraf plekje. Er zijn maar een paar kamers. We boffen met zo een mooie, rustige plek.
Morgen komen we in Melide aan, waar we aansluiten bij de camino français. We zien er naar uit.
6 september van O Burgo de Negral naar Melide 25 km, zonnig 27 graden
De meeste delen erg mooi, nog even het “Primitivo” gevoel.
We starten 5 km voor Ponte Ferreira.
Info van Gronze
Een landelijke etappe, over kleine onverharde en vooral asfaltwegen, met frequente maar over het algemeen gematigde hellingen, en met kleine dorpjes, waarvan sommige met restaurants. Vandaag eindigen we in Melide, waar we aansluiten bij de camino Français.
Als we wakker worden ligt er een deken van ochtendnevel over het dal. De zon komt er net bovenuit. De lucht kleurt roze. Wat mooi!
Welgemoed gaan we op pad. een stevige etappe vandaag, door de afstand en de vele hoogteverschillen.
Niet vergeten terug uit te kijken…de nevel geeft nog steeds een mysterieus uitzicht.
Hier in Galicië zien we diverse horreo’s. Graan schuren met rechte stenen aan de onderkant. Ze staan op poten en laten wind door, ter bescherming tegen muizen en de zoute zeewinden. Het is voor de opslag van granen, mais. Meestal met een kruis erbovenop. De gelovige Spanjaarden vragen zo hulp om de oogst te beschermen.
.
Ook typisch Galicië……de koeien gaan gewoon over de weg naar de weide toe. We liepen er midden in. Ook die met grote horens😉.
Dan weer door het bos, dan weer over onverharde paden klimmen we naar een hoogte van 706 meter. De laatste op de Primitivo die meer dan 700 meter hoog is.
Vanaf de top gaan we langs hellingen begroeid met heide en gaspeldoorn. In de diepte zien we Melide liggen.
Over de hoogte en daarna weer een bospad in.
Even checken op de kaart waar we zitten….. en hoeveel km het nog is naar Melide.
Een oude wasplaats is ingericht als grote visvijver en daarboven mooie schilderijen. Er naast is een bar, die slaan we nog even over. Vandaag hebben we een verdeling van ongeveer 10 km, 9 en 6. Met dit hoogteprofiel voor mij net te doen.
Het laatste deel naar Melide is vlak en rechtdoor. Ook dat hoort erbij. Ik heb blij dat de heuvels er voor vandaag opzitten. En dat we er zijn. Deze keer albergue San Anton, in het centrum op een rustige plek. Fijn ook dat Elly er weer bij is, die heeft vandaag gekozen alleen op pad te gaan. Heerlijk! Zei ze…….
7 september van Melide via Arzua naar Ocas 20 km, motregen in de ochtend, later half bewolkt, 20 graden
We ervaren een heel groot verschil. De Camino français is veel drukker. En….zoals je op bovenstaand overzicht ziet, er zijn veel overnachtingsplekken. De keuze om in Ocas te gaan slapen is om de rust opnieuw te ervaren. We gaan Arzua dan ook voorbij.
Gisteren avond was het feest in Melide. Kampioenschap Spaanse tortilla maken, gesponsord door een eierleverancier. Reuze tortilla en het smaakte ook nog goed.😉
In de herberg San Anton kunnen we ook ontbijten. Handig vind ik, dan hoeven we op deze zondagmorgen niet op zoek naar een bar die open is.
We beginnen met even droog, weldra gaat de regenkleding aan
Door heuvelachtig terrein lopen we door Radio naar Boente. Vandaar gaan we omlaag in het dal van Rio Boente. Vlak ervoor krijg je de keuze. Rechtsaf of linksaf. Linksaf is bedoeld als het water van Rio Boente te hoog is. Het heeft in de nacht veel geregend, maar we wagen toch rechtsaf.
We kunnen makkelijk over de stapstenen. Daarna gaan we weer steil omhoog naar Castenada. Opnieuw steil omhoog en weer omlaag naar Ribadiso da Baixo. Intussen trekt de laaghangende bewolking op. We zien de dampen bij de heuvels opstijgen.
We krijgen ook weer de mooie landschappen van Galicië te zien.
Ook na Ribadiso is er een stevige klim naar Arzua.
In Arzua hebben we onze lunchpauze en lopen dan door de bossen naar de afslag van onze overnachting.
Het is er erg rustig gelegen. Omdat er nu heel weinig pelgrims zijn, mogen we allemaal in het onderste bed van een stapelbed. 2 ruimtes voor onszelf. We boffen. Je ziet…….als pelgrims zijn we heel tevreden. Dankbaar voor wat ons is gegund. Ook dat ene zonnetje waar we bij aankomst van genieten. 😀Dat is ook nu we realiseren dat we er echt bijna zijn en het voor ons allemaal gaat lukken. Daar proosten we op.
8 september, van Ocas naar Pedrouzo, 17 km, licht bewolkt, 17 graden
Info Gronze:
Een comfortabele etappe met weinig hoogteverschillen; we trekken verder over lange bospaden, door bossen en weilanden. Net als in de vorige etappe volgen we de hoofdweg van de N-547.
We vertrekken in de mist. Het zicht beperkt zich tot schimmen van onze wandelaars en van dichtbij zijn benevelde spinnenwebben te zien.
Bij een groot bord, met de tekst Santiago 33 (😀) zien we een wand met inspirerende teksten…..ik kies er eentje uit en neem die mee onderweg.
Een lang lint met pelgrims vandaag. Ook een bus met pelgrims, die misschien 5 km op de route lopen een stukje verder weer opgehaald worden. Even kennismaken met een Camino….. misschien wel het stapje om een keer op pad te gaan. Een camino gun ik iedereen.
En even later lopen we weer in de rust over de mooie Galicische paden.
Wat lekker! We krijgen verse vijgen, net van de boom. Kun je je voorstellen hoe dat smaakt?
Natuurlijk wachten we regelmatig op elkaar.
Een etappe vooral over bospaden met eucalyptus bomen. Het heeft gisteren geregend en dan gaat het extra lekker ruiken. Het zijn de eenvoudige onverwachte dingen waar we als pelgrim zo van kunnen genieten.
We zijn al erg op tijd in O Pedrouzo. Tegenover albergue Porta Santiago vinden we het toch altijd voor het etappe drankje.
9 september van Pedrouzo naar Santiago, 19, 4 km meest droog, 8-16 graden.
En…
We zien de Botafumeiro. Een mooie beloning na onze Primitivo!
Tatata we zijn in Santiago aangekomen. De Primitivo zit erop. 320 km, meer dan 8500 omhoog en evenveel omlaag. Wat een kanjers en doorzetters. We hebben het allemaal kunnen halen. Van harte gefeliciteerd Leo, Marianne, Thea, Elly, Karin, Anny en ook Rianne die tot Lugo met ons mee is gegaan.
Maar eerst onze dag :
Info Gronze:
Met uitzondering van het eerste stuk lopen we vandaag door een gebied dat onderhevig is aan een intense stedelijke ontwikkeling: de luchthaven, woonwijken, snelwegen, werkplaatsen, enz. De etappe kent geen noemenswaardige hellingen; de klim naar Monte do Gozo is matig steil.
In onze herberg in Pedrouzo, Porta Santa ging het licht al om 6.15 uur aan….. Vroeg, maar het komt goed uit, want we willen vroeg vertrekken. Het is nog donker als we de deur uitgaan. In het bos hebben we onze zaklamp nodig om de oneffenheden in het bos te ontwijken.
Voorzichtig wordt het licht, en dan komt de zon door de mist. Wauw wat mooi!
Als we 14 km van de kathedraal zijn komen we al bij de gemeente grens aan. Het begint nu echt op te schieten.
Hier zijn ook veel kerkjes open voor de laatste stempels.
Bij camping San Marcos hebben we een laatste stempel. Hier ontmoeten we Jolle, die altijd vrijwillig chauffeur was voor de wandelaars.
De klim naar Monte de Gozo…..na zoveel klim km. Vinden we deze wel heel makkelijk.
Iets van de route is het pelgrims monument. Hier vandaan kun je de kathedraal zien…….ik word al blij van het uitzicht!
Daarna lopen we de stad in. Nog 5 km te gaan. En dan…… tatata we lopen samen de poort door en komen op het plein aan.
Bij de huiskamer worden we hartelijk ontvangen. Hier zijn Nederlandse vrijwilligers om alle Nederlands talige te ontvangen voor een praatje en een kopje koffie. We zijn heel dankbaar dat we de Camino hebben voltooid. Geweldig!
Ons etappe drankje? Een heerlijke Sangria. Dat hebben we verdiend.
In de avond gaan we naar de pelgrimsmis. Zouden we geluk hebben, dat de Botafumeiro door de kerk gaat? We gaan 1 uur vantevoren in de kerk zitten, zodat we een goede plek hebben.
We zien mannen met rode jassen komen….ja de Botafumeiro komt. Een kippenvel moment.
Na de mis kiezen we voor het pelgrims menu in San Martin Pinareo. Dat was om 20.30 uur. In Spanje een prima tijd….
We sluiten de dag af met Spaanse muziek. Tegenover de kathedraal onder de arcaden. Eerst nog even de bekende “schaduw” van Jacobus opzoeken
Ala afsluiting van onze camino Primitivo gaan we een excursie doen. Toch even Finistere en Muxia zien en wie weet er nog eens naar toe lopen.
Ponte Maceira, Muxia, Finistere, watervallen van Cee, de grootste horreo van Galicië en Muros
Ponte Maceira: aan de etappe van de camino naar Finistere, tussen Santiago en Negreira. Het is een oude romaanse brug. Een van mooiste bruggen van Galicië.
Muxia: Muxia ligt ten noordwesten van Santiago en ten noorden van Finistere.
T.i.
Het dorp Muxia maakt deel uit van de Costa da Morte. Deze dodelijke kust loopt van de dorpen Muros naar Malpica. Deze kust dankt zijn bijnaam aan de grillige kust en de vele rosten die direct voor de kust liggen. In het verleden hebben deze rotsen behoorlijk wat levens geëist. Cabo Finisterra, een granietheuvel van ongeveer 600 meter hoog, is onderdeel van deze kuststrook. De Romeinen dachten dat dit het westelijkste gelegen deel van het Europese vaste land was, oftewel het einde van de wereld. Ondanks dat dit niet het westelijkste deel is, heeft de kaap altijd deze bijnaam gehouden
De 0,0 paal bij Muxia.
We lopen even helemaal naar boven, waar je uitzicht hebt over het dorp Muxia.
Dan gaan we door naar Finistere. We komen er met 3 bussen gelijk aan… Tja en dan is de 0,0 paal bezet om een foto te maken. Waar het eerst leek dat het open weer zou worden, is het in Finistere weer helemaal dicht getrokken. De lucht is net zo grijs als de zee.
De rotsblokken achter de vuurtoren zijn een mooie plek om foto’s te maken. Ik zoek de koperen schoen op. We mijmeren alvast over onze camino Primitivo.
We krijgen steeds en tijdje om rond te kijken en dan gaan we naar het dorp Finistere voor de lunch. De volgende stop is bij de watervallen van Cee. De Ezaro watervallen. Mooi!!
Een van de speciale attracties van Galicië zijn de Horreo’s bij Carnota. Indrukwekkend om te zien. Gebouwd in 1768 en is 34 meter lang en 1.90 meter breed.
Een hele speciale dag om onze camino af te sluiten. Wat een mooie herinneringen!
