22 augustus 2024

Voor mij de mooiste en de zwaarste camino in Noord Spanje van Oviedo door de bergen van Asturias naar Santiago de Compostela. De Camino Primitivo.

De Camino Primitivo is waarschijnlijk de oudst bekende pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Koning Alfons II verliet in 814 zijn hoofdstad Oviedo om naar Santiago de Compostela te lopen. Hij heeft op de originele vindplaats van de resten, het heiligdom voor de Apostel Jakobus opgericht. Later werd de Camino Francés een belangrijker route, maar gedurende vele eeuwen bleef de Primitivo de meest gelopen route vanuit religieus oogpunt.

320 km over hoge toppen en dalen. We verwachten 7 september in Santiago aan te komen, bij Melide sluit de Camino Primitivo aan bij de Camino Français.

We zijn: vlnr Marion, Silvia, Mieke, Els, Jeannette, Mieke (ikzelf), Walter en Ted

We hebben er zin in! Na een goede vlucht was er een taxi die ons naar het centrum bracht. Hier in Spanje is het heel gewoon om nog om 20.00 uur te gaan eten. We gaan eerst even langs de kathedraal. Helaas is die gesloten. Wel zien we het eerste teken. Naast de kathedraal…..Let op  . Je kunt hier kiezen. Of naar de Camino del Norte, of naar de Primitivo. Die doen wij. Leuk is dat! We zien pelgrims die ook gaan vertrekken. Die zien we vast deze weken terug.

Morgen gaan we starten.

23 augustus 18,9 km zonnig, 25 graden

Van Oviedo naar Paladin, een gloednieuwe herberg Vila Palentin, 433 meter stijgen en 600 meter dalen.

We hebben vandaag een jarige in ons midden. Van harte gefeliciteerd Ted.

Wat is het toch bijzonder om gisteren morgen nog thuis te zijn en nu al een etappe achter de rug met als eindbestemming Paladin door het schitterende Asturias.  We begonnen met een ontbijt bij het cafe tegenover ons hostel, pension Romero. De temperatuur is al heerlijk, op dat moment 17 graden.

Nog even boodschappen doen en dan lopen we Oviedo uit. Direct daarna beginnen de heuvels. Het gaat op en neer.Vooral een grote stijging naar Escamplero. Alles wat we dalen gaan we daarna weer omhoog. We zien ongeveer 20 pelgrims onderweg. Wie weet of we die morgen weer tegen komen.

De andere jaren was Escamplero de eindbestemming. Helaas was deze ruim voor vertrek al vol en ben ik erg blij dat ik een accommodatie voor Grado heb gevonden. De eerste pauze na 7 km,  hebben we bij een kerkje. Even uitrusten, wat eten en alvast wennen aan het camino ritme. 7 km lopen, rusten, eten, drinken en wandelen. Bij de meeste kerkjes zijn hier stempels, vol trots zetten we die in ons pelgrims paspoort.

Het is een prachtige omgeving. We krijgen oog voor kleine dingen, zie je die mooie slak? Zo een mooie ronding op zijn huisje staat voor mij “naar binnen gaan, verinnerlijken”. Zo gaat dat met wandelen, een worden met de natuur.

Vlak voor de eindbestemming, nog 3 km te gaan vinden we deze mooie opslag schuur. Even in de schaduw en dan de laatste km’s. Dat doet goed.

Deze foto met tekst van Walter, wil ik graag met de lezers delen.

Dat verdient een etappe drankje. De eerste etappe is volbracht. Enthousiast worden we door de eigenaar van Vila Paladin ontvangen.

Morgen nog 7 km naar Grado.

24 augustus, 17 km, bewolkt, beetje regen 23 graden.

Ook deze wonderschone dag van Paladin naar Rodriga zit erop. Eerst vrij vlak van Paladin naar Grado langs de rivier later van Grado naar Rodriga met een stijging van 300 meter naar Alto de Fresno en dalen tot net voor Cornellanna.

We konden deze morgen pas om 9 uur ontbijten. Onze bagage voor Correos moeten we om 8.30 klaar hebben staan. Dat doen we dan ook keurig en hebben er lol om. We helpen zelfs even om de bagage aan te geven.

Daarna gaan we op pad. De bergen van Asturias altijd dichtbij. De Camino Primitivo over de mooiste paden. Af en toe een stukje langs de weg, dan weer alsof het over een prive terrein gaat. Door dorpjes waar de tijd heeft stil gestaan. Hoe lang geleden heeft er nog iemand gewoond. Soms staan de planten nog buiten, maar je ziet dat het huis niet meer is bewoond.

We passeren een brug voor we Grado binnen gaan. Een grotere plaats waar we ook onze inkopen doen en even pauze hebben op een terras. Wat denk je van een kopje koffie met een “biscuoto” Dat gaat er wel in.

Dan begint de enorme klim. We houden de moed er in door te zingen. Bv “als er nooit meer een morgen zou zijn” of “vandaag ben ik gaan lopen”. We kunnen het allemaal goed volhouden. Pas als we boven zijn gaan we rusten. Intussen is het een beetje gaan regenen en deze mooie dames in het rood bieden een mooie contrast met het groen.

We gaan lunchen en zoeken een plekje, droog…wat vinden we een bankje net groot genoeg om met 7 op te zitten. Een broodje, een banaan, een kaasje en ook samen delen. Een goed pelgrims gevoel. We hebben het goed samen.

Dan begint de afdaling naar Doriga. De plaats waar ik de vorige keer geslapen heb. We gaan terug in de tijd met allemaal spulletjes van toen we klein waren.

Het meest hilarisch vond ik deze deur…met daarachter een “sta-toilet”. Het is daarna nog 3 km en we hebben alvast het alcohol vrije etappe drankje.

Het blijft klimmen en dalen, ook om een viaduct te passeren. De afdaling die volgt is er een met stenen en boomstronken.

Onderweg kwamen we deze tekst tegen: Eentje om te laten bezinken.

Een gastvrije ontvangst in albergue Roca Madre in La Rodriga. We slapen in 1 ruimte, er wordt voor ons gekookt en morgen krijgen we ontbijt. We voelen ons verwend.

25 augustus, 19 km, droog en bewolkt van La Rodriga via Salas naar Bodenaya

Iedere dag zijn er wat meer heuvels….het begint op bergen te lijken. En ook elke dag wat pittiger. Dat is fijn, dan kunnen we steeds beter voorbereid zijn , voor de hospitales. Vandaag maar liefst meer dan 800 meter stijgen, vooral na Salas.

Wat een speciaal verblijf in Roca Madra bij Diego en Allison.  Samen met alle andere pelgrims eten aan de gezamenlijke vegetarische maaltijd. De was werd gedaan, het voelde als een warme deken. Het was ook een nieuwe ervaring. Slapen met andere pelgrims in een ruimte en dat nadat we heerlijke linzen ophadden.😉 De stapelbedden waren voor de lange mensen onder ons niet groot genoeg. En als je dan bovenin ligt is het extra lastig. Vanmorgen was het ontbijt om 7 uur klaar, dus dat was vroeg op staan. We nemen hartelijk afscheid.

We gaan eerst naar Cornellana, de plaats waar veel pelgrims kunnen slapen in een klooster. Toen we er langs kwamen was iedereen al weg. Het is vandaag iets drukker dan de eerdere dagen onderweg. Ik schat dat we 20 pelgrims onderweg hebben gezien. Na het klooster beginnen we aan de klim en kijken terug op het klooster.

De route van vandaag is vooral over bospaden, met hier en daar hele stevige klimmen. De ondergrond is niet makkelijk, het zijn allemaal ongelijke stenen. De snelle wandelaars kiezen hun tempo en wachten even later weer om aan te sluiten.

Na 12 km komen we in Salas aan. Een mooi dorp, waar op deze zondag alleen een bar open treffen. De winkels zijn dicht. Geen probleem, gisteren hadden we bij de supermarkt wat extra meegenomen.

We klimmen gestaag verder. Vlak bij Bodenaya is een kerkje open. Daar gaan we een stempel halen. Ted en ik zingen samen het lied “pelgrim” van Enya. Een mooi moment.

De grote verrassing van de dag was de ontvangst in Albergue Bodenaya. David en Cilea waren er om ons te ontvangen. De nieuwe eigenaren zijn een paar weken weg en zij zijn terug gekomen om deze weken de pelgrims te ontvangen. Vandaag als eerste onze groep. Onderweg had ik al enthousiast verteld over het verblijf in de Albergue Bodenaya. Een zeer hartelijke ontvangst.

26 augustus, zonnig 23 graden, 14 km van Bodenaya naar Tineo

VERWONDERING dat is hoe ik de dag van vandaag wil noemen. Zo een warm bad te mogen ontvangen bij David en Cilea is voor mij niet in woorden te vangen. Met dank aan Walter, hij heeft onze gevoelens zo goed verwoord:

De liefde.

Ik ben vandaag ontvangen in onze verblijfplaats door David en zijn vrouw  En wat een ontvangst. De deur vloog open en ik werd begroet alsof ik zelf de apostel was, de man van de liefde, teruggekeerd om de harten van de mensen te raken. Warmte, aardigheid, openheid… zoveel meer dan je ooit zou kunnen wensen. Ze omhelsden me niet alleen met hun armen, maar met hun hele wezen, alsof ik de verloren liefde was die eindelijk terugkeerde. Wat een mensen, zo betrokken, zo volledig aanwezig, luisterend met een aandacht die ik mijn eigen familie zelden geef. Bij hen voel ik altijd een afstand, een behoedzaamheid, alsof we allemaal bezig zijn ons eigen stukje hart te beschermen. Maar hier, met David en zijn vrouw, viel die verdediging weg. Mijn keel schoot vol, tranen van een vreemdsoortige liefde drongen zich op. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt.

Deze mensen, zo lief, zo warm… De albergue was een ontdekking, niet alleen voor het lichaam dat eindelijk mocht rusten, maar vooral voor de geest. Overal waren er prikkels, kleine voorwerpen en herinneringen, elk met hun eigen verhaal. Het was alsof elk object, elke foto, elke steen die de muren vulde, doordrenkt was van een eeuwenoude liefde, wachtend om opnieuw te worden gevonden. Ik raakte overrompeld door het gevoel dat hier iets anders leefde, iets puurs, iets wat ik verloren dacht. Omdat ik als eerste was gearriveerd, werd ik tot keukenhulp uitgeroepen. Voor ik het wist, stonden we samen in de kleine keuken, snijdend en roerend, een vegetarische paëlla te maken. En hoe smakelijk was dat. Elke hap leek een viering, een ode aan de liefde die onverwacht in deze afgelegen uithoek van de wereld was opgelaaid. Hij gebruikte zelfs kruiden, en het gerecht bloosde als een jonge minnaar.

Terwijl we kookten, voelde ik de drang om het mysterie van deze plaats verder te ontrafelen. Ik vroeg David om Paqui te bellen. Iedereen kan immers wel zeggen dat hij getrouwd is met een vrouw van Spaans bloed, maar ik wilde dat hij haar stem hoorde, de warmte die door de telefoon zou sijpelen, de bevestiging van de echtheid die ik voelde. En jawel, ze spraken met elkaar, hij in zijn geoliede Spaans, zij lachend aan de andere kant van de lijn, een lach vol liefde en lichtheid. Ik luisterde, probeerde de woorden te volgen, maar eigenlijk was het de klank die me raakte, de melodie van hun samenzijn. Het was alsof liefde zelf door de draden sijpelde, hen omhelsde en hen herinnerde aan de kracht van hun gemeenschappelijke verbintenis.

Wat een ontmoeting. Woorden schieten tekort om dit te beschrijven. Ik voelde me een vreemdeling en een vertrouwde in één, verloren en gevonden, herboren in de warmte van dit vreemde huis. De dag gleed voorbij in een zachte schemering van licht en stilte, een amorphous droom waarin alles vloeide en vervlochten raakte. En toen de avond viel, wist ik dat ik iets bijzonders had meegemaakt. Iets wat ik mee zou dragen, als een talisman tegen de kilte van de wereld buiten deze muren. David en zijn vrouw, en hun albergue – een toevluchtsoord voor de verdwaalde ziel, een baken van liefde in de eindeloze reis. Amor, Amor, Amor… Het woord weerklonk in mijn gedachten als een mantra, een lied dat nooit zou ophouden, een vuur dat nooit zou doven.

Na al deze warmte gingen we de deur uit voor de route van Bodenaya naar Tineo, toch 340 meter stijgen en even zoveel dalen. We blijven op hoogte van 700-800 meter. Dus niet de hele onderstaande route, ongeveer na 7 km na Salas. In het overzicht zie je La Espina, en dan naar Tineo.

Voor Espina kunnen we een klein ommetje maken, zodat we uitzicht op zee hebben. Met zo een helder weer moet dat lukken, ook al Bodenaya nog 20 km van zee. Dat willen we meemaken en 1 km meer is vandaag niet erg. Naar het westen toe laaghangende bewolking, naar het noorden de zee.

De route van vandaag is met steeds uitzicht over de velden. We lopen langs een heuvelrug, links van ons kijken we in het dal. Een hele andere dag dan gisteren, waar we in de bossen liepen.

Op de hoogte gelegen paden is het tot onze verrassing toch heel modderig. Zou er dan toch in de nacht regen zijn gevallen?

De schoonheid vinden we vandaag ook in kleine dingen. Wat denk je van deze mooie oude man op van die prachtige asturiaanse klompen? Daar zitten 3 hakken aan, dat is om door de modder te lopen. Hij had er zelf een lamp van gemaakt en stak voor ons de lamp aan. Het is net of erbij elk uitzicht punt een gordijntje open gaat. Alweer een prachtig uitzicht!

We logeren vandaag in een luxe hotel, die een aparte pelgrims afdeling heeft gemaakt. We mogen ook in het hotel kiezen voor een pelgrims menu. Dat zien we vanavond. Eerst het etappe drankje aan de rand van Tineo met uitzicht over het dal. We zien er 3 “rode wouwen”. Wauh!!!.

Morgen naar Samblismo en….daarna Hospitales. We zien er naar uit.

27 augustus, 19 km, zonnig 27 graden van Tineo naar Borres, Samblismo

Vertrekken vanuit Tineo net na zonsopkomst is een lust voor het oog. Tineo ligt in een dal en we klimmen direct  omhoog. Totaal bijna 500 meter stijgen en daarna weer dalen.

De uitzichten op het dal van Tineo zijn bijna sprookjesachtig. De zon komt voorzichtig over de heuvels en zet de daken van de huizen in het vroege licht. Er hangt een klein beetje nevel. We weten niet goed waar we eerst moeten kijken.

We lopen aan de rand van een heuvel, ook hier komt de zon net op het pad, we lopen meestal in de schaduw.

En het gaat zo maar door, de heuvels dichtbij zijn groen, verder weg zijn ze grijzer. Het strijklicht van de zon blijft nog wel een paar uur.

De heide staat prachtig in bloei. Kun je je voorstellen wat het ons brengt om zo te lopen?

Op een bospad wachten we weer even op elkaar. Tijd voor een stukje brood, banaan, wat water en we kunnen weer verder. En ook even een nat t-shirt drogen.

Dan begint de daling naar Campiello. In Vilaluz worden een aantal van ons naar binnen geroepen voor een stempel. Intussen is de geest van Walter ergens onderweg gesignaleerd.

Eerst gaat de daling naar Campiello over een hooggelegen pad. Later liepen we langs een drukke weg. De omgeving blijft mooi. Het is dan goed opletten omdat de auto’s erg hard rijden.

Vlak voor Samblismo staat een bankje met de mooie tekst. Awake my dear, be kind to your sleeping heart, take it out into the vast fields of light and let it breathe.

En bij Samblismo? We worden verwend. Zij zijn speciaal voor ons open, er staan stoelen klaar in de schaduw, schommelstoelen en  hangmatten. Een oase van rust en uitrusten.

Zo kunnen we goed uitrusten voor de grote uitdaging van morgen…..de Hospitales.

28 augustus 24 km, zonnig 25 graden, van Samblismo naar Berducebo

We hebben de Hospitales kunnen doen! Ik ben zo trots op deze kanjers.

935 meter stijgen, 750 meter dalen. We volgen de rode lijn, helemaal over de bergpaden.

Een geweldige ervaring, zo ontzettend mooi, de foto’s spreken voor zich.

We vertrokken om 7.45 uur, de zon was net op. De zon komt voorzichtig over de heuvels en geeft een goudkleurige gloed.

We blijven stijgen en gaan van 600 meter naar 1200 meter. In het dal ligt nog wat bewolking, heel snel wint de zon het van de wolken

Het tegenlicht is prachtig als de dappere wandelaars boven komen.

Bij de eerste pauze treffen we de snelle wandelaars. Die gaan vast op pad als we nog even rusten. Ze vinden de weg gemakkelijk door de pijlen die op de palen staan. Deze morgen zijn ze 1/2 uur eerder bij de 1e pauze na 4 km in 2 uur.

De toppen blijven komen. We zetten ons in om gestaag naar boven te klimmen.

Daarna komen we bij Puerto de la Marte waar Ted en Els een steentje voor een dierbare neerleggen. Zo voelen we ons weer even verbonden met hen.

Het blijft ongelofelijk mooi! We blijven lang op ongeveer 1200 meter hoogte met af en toe korte dalingen..We kijken de ogen uit.

Voor Montefurado is een lastige daling over vele losliggende stenen.

Bij Montefurado klimmen we opnieuw ophoog. Onderweg kunnen we nergens water bijvullen. De vorige keer was er nog een levende persoon, die wilde soms water geven. Nu is het totaal verlaten. Ook het cafe in Lago is inmiddels gesloten. Het is dan ook heel belangrijk genoeg water mee te nemen!

Daarna volgt een mooi pad door het bos naar Berducebo. Zelf ben ik blij dat we niet nog eens moeten klimmen. En zo vol trots Berducebo binnenlopen. Walter, Marion en Mieke hadden deze monstertocht in 7 uur afgerond. Wij waren tot 16.30 uur onderweg, dat is toch bijna 9 uur.

29 augustus 25 km, meest zonnig en droog  23 graden. Van Berducebo via Grandes de Salime naar Castro

Dit overzicht is tot Grandes de Salime, wij doen er nog 5 km bij.

Opnieuw een prachtige etappe: We begonnen met 2 klimpartijen van 100 (bij de uitgang van Berducedo) en 175 (bij de uitgang van La Mesa)

We zien mist over het stuwmeer, Grandes de Salime. Zouden we in de mist gaan lopen? We zien het als een witte deken liggen.

Marion, Mieke, Walter en Els waren na het ontbijt eerder vertrokken. Ben trots op Els, zij gaat vandaag alleen op pad. Tot onze grote verrassing kwamen we ze later tegen. Een afslag gemist en die hebben zomaar 2 km meer stijging gehad. Pff, dat zorgt er wel voor dat de toch al lange etappe nog langer werd.

Vlak voor het begin van de afdaling bij het kerkje kwamen we ook Els nog tegen.

De route is vooral de enorme daling naar het Grandes de Salime stuwmeer. Onverharde oneffen paden. In 8,2 km gaan we van 1.040 hoogtemeters naar 210 meter. Een Pyreneese afdaling. Dat is niet niets en kost grote moeite. Het is niet zo…..dat doe je even. De mist was nog even te zien bij de afdaling. Later loste het snel op.

Het stuwmeer komt steeds dichterbij. Maar ruim 8 km lopen om bij het meer aan te komen is best ver. Soms lijkt er geen eind aan te komen. De laatste 150 meter dalen gaat over vele zigzag paden. Ook nu zien we maar langzaam het meer dichterbij komen.

We kijken nog even bij het uitzichtpunt voor we de enorme brug overgaan.

Daarna stijgen we naar Grandas de Salime langs een eentonige weg, gelukkig is het er rustig. Om mezelf moed te geven ga ik zingen, dat helpt. We zingen zelfs nog met z’n drieen.

We zien het meer opnieuw onder ons liggen. De laatste paar km naar Grandas gaan we over een bospad, dat is fijn voor de afwisseling.

In Grandes de Salime hebben we een laatste pauze voor we over een redelijk vlakke weg, deels door de bossen naar Castro gaan.

Morgen naar Fonsagrada, gelukkig weer rond 20 km per dag.

30 augustus,  22 km, eerst mistig later half bewolkt. Van Castro naar Fonsagrada

We zijn in Galicië aangekomen! En ook op de helft van onze Camino Primitivo

Opnieuw een pittige etappe dat je het beste kunt zien op onderstaand overzicht.  Deze lees je van links naar rechts.

Na een goed ontbijt in Albergue Castro gaan we op pad. Het is mistig, de wereld is klein rondom ons. Vandaag gaat Jeannette alleen op pad en ze volgt de snelle Marion en Mieke.

Op weg naar El Acebo stijgen we 600 meter. We lopen door bossen, het lijken speciaal voor de pelgrims aangelegde paden. Een klein stukje langs de weg. We zien heide struiken in bloei en ontelbare kleine spinnewebjes. Onze mooie momenten zitten in de kleine dingen vandaag.

Niet ver voor El Acebo komen we bij de grens van Asturias en Galicië. Er liggen alleen nog stenen op de grond, het markeringsbord is weg. Voor ons toch een mijlpaal. We komen in het mooie Galicië.

En daar is die dan…de eerste km paal met “Galicië” erop. Let op, de schelp staat net anders dan in Asturias, nu vooral op de gele pijl letten.

De bar in El Acebo is geheel vernieuwd, een terras achter en je kunt er lekkere broodjes bestellen. Na 12 km zijn we ook toe aan een pauze.

Het was heel toevallig, toen we daarboven waren. In het ene dal mist, dat was Asturias, in het andere Galicische dal de zon.

Het ziet er heel anders uit in Galicië. We zien vandaag landbouw en veeteelt gebieden. Langs de wandelpaden staat de kleurrijke heide.

We zien Fonsagrada al van verre liggen. Witte huizen boven op de berg….we zullen daar toch niet naar boven hoeven?

We komen voor een keuze, naar Fonsagrada of een andere plaats. Het blijft opletten, je zit zo op een andere route…..Wij moesten hier links af.

Jawel hoor, we moeten inderdaad naar boven. Dat is nog een heel pittig, 100 meter in nog geen km. We kunnen het inmiddels allemaal, zo langzaam lopen dat we niet hoeven te stoppen.

We hijgen uit als er boven zijn en gaan op zoek naar onze herberg Cantabrico. De andere wandelaars zijn er ook gearriveerd. Dichtbij vinden we een cafe voor ons etappe drankje.

Op naar Santiago……. a way of life…. Intussen zie ik het bij allemaal “de Camino smile”

31 augustus, 18 km mist, van Fonsegrada naar A Lastra

We beginnen met een ontbijt in de bar. We informeren eerst waar het mogelijk is en ja hoor vanaf 7 uur geopend. We gaan om 8 uur omdat dan ook de bagage klaar moet staan voor het vervoer door Correos. Omdat het geen lange etappe is en niet heet is, is 8 uur prima

We wandelen deze keer tot A Lastra, gaan dan met een taxi naar O Cadavo voor de overnachting en gaan morgen terug naar A Lastra voor de wandeling naar Castroverde.

Vandaag de eerste dag dag we helemaal in Galicië lopen. Grotendeels over onverharde paden, waarbij we de LU530 volgen. Waar ik aan denk als ik aan  Galicië denk zijn de muurtjes van stenen begroeid met mos, de vele plantjes in de stenen en natuurlijk de eucalyptus bomen.

De Camino blijft ook vandaag stijgen en dalen. Over het algemeen over gematigde hellingen.

Het uitzicht is door de mist beperkt. Soms komt er heel even wat van het landschap naar voren. De vlakken verdeeld in kleuren, daar waar het andere gewassen staan. Hier komen we ook Mieke en Marion tegen, die een foto maakten van de klimmers.

We passeren ook ruïnes van het Montouto ziekenhuis, gesticht in de 14e eeuw om onderdak en hulp te bieden aan pelgrims.

We zijn dan op 1000 meter en zien een dal vol met mist. -mysterieus- ik word altijd nieuwsgierig wat er onder zou kunnen liggen.

We dalen van 1000 naar 700 meter in 4 km. Deze daling valt ons mee. Rustig aan en ook dat met kleine stapjes om de knieën te sparen.

Het venijn zit ook vandaag in de staart. De zware klim naar A Lastra! 100 meter stijgen in 1 km. We puffen uit als we boven zijn en tegelijkertijd voelen we….we kunnen het. Daar bij de bar nemen we alvast ons etappe drankje. Dat is weer verdiend.

We checken in in de mooie herberg Porta Santa. Een stempel in ons pelgrims paspoort, dat hoort erbij.

1 september, 17 km, eerst mist later zon 23 graden. Van A Lastra naar Castroverde

Het is toch een gek idee om met de taxi te vertrekken. Maar…we willen niets overslaan en dus gaan we met de taxi terug naar waar we gisteren gebleven waren. Taxi Hector stond al voor de deur, deze keer de jonge Hector. Bij aankomst bij bar Xestoso vroeg ik aan de mevrouw van de bar of ze een foto wilde maken, ze dacht dat ze op de foto werd gevraagd. Ook prima en zo staan we dus met 9 voor vertrek.

De route die we vandaag hebben gedaan is een deel van de etappe van Fonsagrada naar O Cadavo en het eerste deel van O Cadavo naar Lugo. Op onderstaand overzicht van links naar rechts.

Vanaf A Lastra beginnen we meteen met een stevige klim. Een pad door de bossen, het is een heerlijke wandeltemperatuur.

Naar O Cadavo gaat de Camino een aantal keer omhoog en omlaag. Je ziet de wandelaars die voor je zijn in de verte als kleine stipjes. Je denkt bijna, komt er na die bult nog een bult?

Vlak daarna lopen we O Cadavo binnen. Die zien we al van verre liggen.We nemen even pauze bij hetzelfde cafe als waar we hebben ontbeten.

Na O Cadavo gaan we opnieuw stevig klimmen. Deze 2e klim is zeker langer en toch kunnen we zeggen dat we allemaal makkelijk boven komen. We lopen door de bossen en vinden het erg mooi. De eucalyptus bomen staan er afgebladderde bij. We horen enkele vogels fluiten, de paden zijn holle wegen. Het lijkt wel een beetje op Zuid Limburg.

We hebben er onze lunchpauze. Een plekje in de natuur, een boomstam of een vuilniszak of zitmatje. Een wandelaar vindt altijd een plekje.

Voor Castroverde zijn de paden wat verhoogd. Stenen langs een watertje. Deze zie je meer in Galicië.

In Castroverde treffen we elkaar voor het etappe drankje. Een heerlijk relaxte dag. Genieten van al onze stappen.

Morgen gaan we naar Lugo.

2 september, 22 km, motregen 17 graden van Castroverde naar Lugo

Het is even wennen met de motregen…..we hebben al zoveel dagen droog weer dat we ervaren dat we geluk hebben. We trekken monter de regenjassen aan en gaan op pad.

We starten in Castroverde en hebben al 8 km van deze lange etappe gehad. Dus ook de grote heuvel die net na O Cadavo staat. Dat betekent niet dat het vlak is. Dat is het in Galicië niet.

De Camino stijgt en daalt, meest over boerenwegen. Ook hier en daar een mooi aangelegd pad langs de weg.

Het hoogtepunt van de dag is de ontvangst door David in “Pilgrims paradise” Zo voelt dat ook. Er staat meloen klaar, water en honing meloen. En die smaakt echt heerlijk! We krijgen koffie en ook een stempel. Hij heeft een afdakje gemaakt waar we enigszins droog kunnen zitten. Even een vest aan en relaxen en uitrusten. Er staat celtische muziek aan, dat maakt de verrassing compleet.

We wandelen verder door de motregen. Bossen en alle soorten groen die je maar kunt bedenken. Mossen op de Galicische muurtjes, allerlei plantjes en ja door de regen wordt de kleur ook intenser.

We gaan Lugo binnen via een dorpje met een oude brug. Van verre zie je het grote viaduct dat voor Lugo ligt.

We hebben een mijlpaal vandaag! Bij de binnenkomst van Lugo is het nog precies 100 km… Dat gaat ons lukken. We komen 7 september in Santiago aan.

3 september, 22 km, van Lugo naar A Grela, droog, half bewolkt 17 graden

Het Four Rooms hostel in Lugo ligt nog net niet in het oude centrum. Omdat het gisteren regende waren we in de buurt gaan eten. Leuk restaurant, cafetaria Brais, ze maakten zelfs een speciaal menu voor Ted, pasta met spinazie. Dat betekent dat we vandaag als eerste door de stadspoort van Lugo gingen.

De route van vandaag is erg saai, veel langs de weg.  Dan lijkt het net of het veel langer duurt. Voor Walter een mooie gelegenheid om met een andere pelgrims op te lopen en aan het einde een dankbare glimlach en een camino pijl te ontvangen.

Een km of 7 van deze etappe naar Ferreira, doen we morgen. Op het hoogteprofiel net na de daling na San Roman de Retorte

Van wie zouden deze voeten/schoenen zijn?

Lugo zelf is een mooie stad. We bezoeken de kathedraal en mooie plekken van de stad.

Via de Santiago poort lopen we de stad uit.

Daar gaan ze!

We volgen vooral de Estrada Lugo Palas de Rei en het is een smalle weg. Na 11 km is er overdekte plek waar we koffie kunnen drinken. In Casa Zapatero. 

We zijn blij dat de Camino af en toe een bospad heeft. Daar hebben we ook pauze.

Het mooiste deel zit vandaag aan het einde en daling en daardoor een mooi uitzicht.

Morgen gaan we naar Melide. Hier sluit de Primitivo aan op de camino francais. We gaan het verschil ervaren.

4 september, 25 km, half bewolkt, 20 graden

Het loopt anders vandaag….Helaas kon Mieke R  niet met ons meegaan. Zij gaat morgenochtend naar huis vanwege een medisch probleem. Mieke S ging mee naar het ziekenhuis. Morgen ga ik (Mieke S) de Camino vervolgen. Wat zullen we Mieke R missen!

De route van vandaag was met nogal wat hoogteverschillen, de stemming relaxed en vooral een prachtige natuur.

Vanaf Ferreira naar Melide is het 20 km, we doen er nog 5 bij van A Grela naar Ferreira. Het totale hoogteprofiel zie je hieronder, die lees je van links naar rechts.

Het verslag met beleving van deze dag is van Walter, waarvoor onze dank.

Vandaag was een dag van vijfentwintig kilometer. Van ergens naar nergens, of beter gezegd, van El Grego naar Melide, daar ergens diep in het Galicische landschap. Een tocht over glooiende heuvels die zich aan ons openbaarden als een ritmische opeenvolging van op en neer, op en neer. De grond onder onze voeten was stevig, maar de klim en afdaling hielden ons scherp, terwijl het pad zich een weg baande door boerenland. Links en rechts de geur van mest, zwaar en zoet, en het aanhoudende geklingel van koeienbellen. De koeien werden uitgelaten, en het leek haast alsof zij met hun grote, kalme ogen ons zieleroerselen doorgrondden, terwijl zij passeerden, gehuld in ons zwijgende, gezamenlijke streven naar de eindstreep.

Marion liep voorop, als een verkenner op zoek naar het beloofde land. Ze spurtte vooruit alsof de zwaartekracht voor haar niet gold. Haar voeten leken de grond nauwelijks te raken terwijl ze over het landschap vloog. De rest van ons — Walter, Sylvia, Jeanette, Els, en Ted, want zo gaat dat in het leven, de een volgt de ander — liep samen. We deelden de kilometers alsof het verhalen waren die ons nog verteld moesten worden, elke stap een zin, elke helling een hoofdstuk.

De rustieke dorpjes lagen verstopt tussen de bomen, oude stenen muurtjes markeerden de grenzen van velden waar ooit mensen hun brood mee verdienden. Nu stonden ze daar, verweerd en verloren, net als de oude mannen die we soms tegenkwamen, zittend op gammele stoelen, hun ogen haast verstoord door onze aanwezigheid. Een enkele keer hief iemand een hand op ter groet.

De zon begon te draaien en wierp lange schaduwen over de weg. We spraken minder, het ritme van onze stappen was als een metronoom die ons begeleidde. De kilometers kropen voorbij, tot we uiteindelijk Melide bereikten, dat in de verte lag te wachten als een beloofde oase. Marion stond daar al, handen in de zij, een glimlach op haar gezicht alsof ze wist dat wij zouden komen, omdat we altijd komen, uiteindelijk.

Melide was zoals al die andere dorpjes, met zijn stenen huizen en slingerende straatjes, maar nu was het het eindpunt, het doel dat onze inspanning zin gaf. We strompelden binnen, vermoeid maar tevreden, klaar om neer te strijken en te rusten. Hier, in dit vergeten stukje wereld, waren wij even thuis, al was het maar voor vandaag.

Marion trof het: iemand heeft een stempel in haar paspoort getekend. Een mooi moment.

We overnachten in de mooie herberg San Anton in het centrum. De was in de machine, een tuin voor ons etappe drankje. Een moment om samen de dag door te nemen.

5 september, 22 km, van Melide naar Os Penadas, bewolkt 15 graden

De Camino van vandaag is het eerste deel dat we op de camino francais zijn aangekomen. Op dit overzicht zijn we halverwege gestart bij Melide en zijn nog 7 km verder gegaan. Zeker niet vlak, vooral de stijging naar Arzua was pittig.

Spreuk van de dag:

Gisteren heb ik de lezers van de reisverslagen in verwarring gebracht. Ikzelf (Mieke S) was niet mee onderweg gegaan, maar met andere Mieke naar het ziekenhuis gegaan. Vanmorgen voor de wandeling van vandaag ben  ik met haar om 4.50 uur naar het vliegveld gegaan. Omdat ik er zelf gisteren niet bij was heeft Walter het mooie reisverslag gemaakt.

We gingen vanmorgen op pad en vertrokken vanaf Melide.

Jeannette,  Els en Marion gaan vandaag zelfstandig op pad. Daar gaat Jeannette.

Vlak daarna is een keuze mogelijkheid. Ga je rechts of linksaf? En waarom? Op het bord staat de route aangegeven. Is er veel water, dan ga je linksaf, meestal kun je wel rechtsaf kiezen.

Ieder had rechtsaf gekozen en daardoor kom je over grote stapstenen. Even goed opletten hoe je je voeten zet. Vlak ervoor werd een stempel met was gezet. Mooi om die jonge mensen zo geconcentreerd bezig te zien. Hier troffen we Marion en Els nog. Die waren daar aan het wachten.

Het is best wennen op de camino francais. Bijna een cultuur schok. Van de stilte en de ruige natuur naar een druk belopen pad. Velen op weg naar Santiago. Voor en achter je pelgrims. Schoolklassen met hun leraar. Met veel kraampjes waar bv verse frambozen worden verkocht.

Ook zijn kerkjes open, waar vrijwilligers een stempel zetten, zoals bv in Boente. We steken er een kaarsje aan voor Mieke en hopen op een goed herstel. In dat kerkje is een grote beeltenis van Santiago( Jacobus) te zien.

De natuur blijft prachtig, de heuvels wisselen af en de boeren bewerken hun land. We zien veel mais, wat nu tot schouderhoogte reikt. Bospaden, afgewisseld met boerenwegen en ook de lange saaie weg door Arzua.

Dat is natuurlijk wel leuk….we vinden diverse bars op deze weg met ook hier lange rijen. En ook een panaderia met gebak…dat lusten we wel. Ook komen Jeannette en Marion even binnen met enthousiaste verhalen over een Aziatische “winkel van sinkel” Marion heeft er een paraplu gekocht omdat de verwachting is dat er morgen veel regen valt….(We gaan het zien en hopen natuurlijk op droog weer)

Na Arzua is het weer erg rustig. De grote groepen blijven in Arzua. Ik denk dat daar wel 500 mensen kunnen slapen. De ene herberg na de andere. Terrassen vol. Wij gaan nog wat verder, pension Ocas is onze bestemming. We genieten van deze heerlijke rust.

In pension Ocas treffen we elkaar. Wat fijn om onze ervaringen te delen.

Nog ongeveer 35 km te gaan naar Santiago.

6 september, 25 km, van Os Penedos naar Lavacolla, heel veel regen

Het is altijd weer……is en blijft mijn motto. Maar het zijn echt wel langere km als het regent. Niet even een pauze op een muurtje, niet even stilstaan om nog een stempel te laten plaatsen. Het gaat vandaag vooral om de geuren. Die komen door regen extra naar voren. De geur van de eucalyptus bomen, de natte aarde, venkel planten, munt, we vinden het heerlijk ruiken!

We gaan van Os Penedos naar Pedrouzo. 15 km van onderstaande kaart.

Helemaal ingepakt gaan we de deur uit. De fleurige poncho’s en onze zin om te vertrekken kun je hier goed zien. Kunnen we het volhouden?

Wandelen in de regen vraagt mentaal wat van je. Kun je de situatie zoals die is accepteren of voel je verzet? Ik zou zeggen: het hoort erbij. De bospaden blijven prachtig, in het begin van de ochtend is er nog wat mist te zien.

Na ongeveer 10 km komen we bij een erg leuke bar, Marela. We kunnen binnen zitten en treffen er ook Walter en Marion. Bij de meeste bars was het erg druk. Er lopen grote groepen jongeren. Die zien we soms ook uit de bus stappen. Zouden die alles hebben afgelegd?

We lopen door naar Pedrouzo en besluiten daar ook te pauzeren. We zijn dan 7 km verder. We stoppen bij het eerste cafe (cafe Che) en we kregen maar niet ons broodje gebakken ei. Precies toen we al waren opgestapt kwamen de broodjes alsnog. We hebben ze toch maar betaald…..Daarna verder op pad voor het vervolg van de route. Ja….je ziet het goed we zitten op de laatste etappe.

We lopen tot Lavacolla, morgen nog maar een klein stukje. Marion en Walter zijn al wat verder. Die treffen een Chinese dame zonder regenkleding, die het erg koud had. Zorgzaam als Marion is, staat ze haar extra poncho af. Zo zorgen pelgrims voor elkaar!

We komen zelfs al bij de gemeente grens aan. De grote oude paal met de tekst en beeltenis van Santiago.

Het blijft echt de hele middag regenen. We zien zelfs grote bellen op de plassen.

Ik ben trots op alle wandelaars. Zonder ook maar te mopperen op het weer is ieder in Lavacolla aangekomen. Ook dat kunnen we!

7 september, eerst mist later half bewolkt van Lavacolla naar Santiago

Onze camino zit erop! De laatste dag van onze 320 km lange wandeling. Wat een ervaring! Samen hebben we het gehaald. Elkaar ondersteunen, zalfje voor de vermoeide knieën, verzorging van blaren. En toch samen door die poort gaan en uiteindelijk op het plein aankomen.

Vanaf Lavacolla gaan we gelijk omhoog. Zeer geleidelijk, het valt voor ons reuze mee.

We begonnen de wandeling in de mist met af en toe een zonnetje. Als het zonnetje dan schijnt werpt het lange schaduwen voor ons uit. Het geeft zelfs een licht glans om ons heen.

Al snel is de mist terug. We zien nu alleen nog schimmen van onszelf en de bomen.

Gestaag vervolgens we onze route. Monte de Gozo? Die zijn we voorbij voor we er erg in hebben.

We gaan op zoek naar het monument voor de pelgrims. Daarvandaan kun je gewoonlijk de kathedraal zien liggen. We staan erbij en bewonderen de grootsheid van de pelgrim. Als we erbij staan voelen we ons nietig en trots tegelijk. Zou daar achter de mist de kathedraal zijn. Gek is dat, als je het niet ziet en toch zeker weet dat het daar is. We worden opgetogen, is dat het einde van onze camino?

We gaan daarna dalen naar de stad. Nog 4 km te gaan. De eerste glim van de kathedraal. Het zijn de laatste meters.

Hand in hand lopen we de poort door en vieren dat we er zijn. De doedelzakken begeleiden onze voetstappen. Een hoera stemming. We hebben het gehaald.

Intussen is de zon gaan schijnen. Het lijkt of we erdoor verwelkomd worden.

Natuurlijk gaan we daarna ons etappe drankje nuttigen. Wat is een mooiere plek dan in het straatje van het kantoor waar de Compostela’s worden uitgereikt. We zien vele bekende gezichten en vele honderden onbekende gezichten. Als we aankomen zijn, staat de stand al op 1671  pelgrims. Zoveel zijn er vandaag al geregistreerd. Wij zijn er zomaar 7 van. En toch is en blijft het bijzonder.

Ik mag de Compostela’s uitreiken. Een moment om ook naar de wandelaars uit te spreken wat een mooie prestatie dat is. Nooit gedacht dat onze voeten ons zover zouden brengen. 320 km lang. Misschien wel 500.000 voetstappen. Die hebben we allemaal gezet. Dankbaar dat we dat weer kunnen. Nog nooit zover gewandeld. Weer opgeknapt en het opnieuw kunnen. Wat een kanjers!

We feliciteren ook Mieke R. Zij is tot aan Melide gekomen en heeft 260 km afgelegd.

We gaan nog even naar de huiskamer en krijgen daar een inspirerende tekst van Ricky Rieter

“Voltooid is dit pad, voldaan zijn we en gelukkig, nu delen van wat bijna niet te delen is, delen is vermenigvuldigen, almaar groter wordt ons geluk, vanbuiten en vanbinnen…”

En nu…..? We zitten in de pelgrims mis, die om 19.30 uur begint. Als het goed is gaan ze onze groep noemen. 7 personen uit Nederland vanaf Oviedo. Wie weet komt straks de Botafumeiro? We wachten vol spanning. Dat lees je morgen…..

Maandag gaan we naar Cee om de laatste km’s naar Finistere te wandelen en dinsdag gaan we terug naar huis.