10 september

Ala afsluiting van onze camino Primitivo gaan we een excursie doen. Toch even Finistere en Muxia zien en wie weet er nog eens naar toe lopen.

Ponte Maceira, Muxia, Finistere, watervallen van Cee, de grootste horreo van Galicië en Muros

Ponte Maceira: aan de etappe van de camino naar Finistere, tussen Santiago en Negreira. Het is een oude romaanse brug. Een van mooiste bruggen van Galicië.

Muxia: Muxia ligt ten noordwesten van Santiago en ten noorden van Finistere.

T.i.

Het dorp Muxia maakt deel uit van de Costa da Morte. Deze dodelijke kust loopt van de dorpen Muros naar Malpica. Deze kust dankt zijn bijnaam aan de grillige kust en de vele rosten die direct voor de kust liggen. In het verleden hebben deze rotsen behoorlijk wat levens geëist. Cabo Finisterra, een granietheuvel van ongeveer 600 meter hoog, is onderdeel van deze kuststrook. De Romeinen dachten dat dit het westelijkste gelegen deel van het Europese vaste land was, oftewel het einde van de wereld. Ondanks dat dit niet het westelijkste deel is, heeft de kaap altijd deze bijnaam gehouden

De 0,0 paal bij Muxia.

We lopen even helemaal naar boven, waar je uitzicht hebt over het dorp Muxia.

Dan gaan we door naar Finistere. We komen er met 3 bussen gelijk aan… Tja en dan is de 0,0 paal bezet om een foto te maken. Waar het eerst leek dat het open weer zou worden, is het in Finistere weer helemaal dicht getrokken. De lucht is net zo grijs als de zee.

De rotsblokken achter de vuurtoren zijn een mooie plek om foto’s te maken. Ik zoek de koperen schoen op. We mijmeren alvast over onze camino Primitivo.

We krijgen steeds en tijdje om rond te kijken en dan gaan we naar het dorp Finistere voor de lunch. De volgende stop is bij de watervallen van Cee. De Ezaro watervallen. Mooi!!

Een van de speciale attracties van Galicië zijn de Horreo’s bij Carnota. Indrukwekkend om te zien.  Gebouwd in 1768 en is 34 meter lang en 1.90 meter breed.

Een hele speciale dag om onze camino af te sluiten. Wat een mooie herinneringen!

9 september van Pedrouzo naar Santiago, 19, 4 km meest droog, 8-16 graden.

En…

We zien de Botafumeiro. Een mooie beloning na onze Primitivo!

Tatata we zijn in Santiago aangekomen. De Primitivo zit erop. 320 km, meer dan 8500 omhoog en evenveel omlaag. Wat een kanjers en doorzetters. We hebben het allemaal kunnen halen. Van harte gefeliciteerd Leo, Marianne, Thea, Elly, Karin, Anny en ook Rianne die tot Lugo met ons mee is gegaan.

Maar eerst onze dag :

Info Gronze:

Met uitzondering van het eerste stuk lopen we vandaag door een gebied dat onderhevig is aan een intense stedelijke ontwikkeling: de luchthaven, woonwijken, snelwegen, werkplaatsen, enz. De etappe kent geen noemenswaardige hellingen; de klim naar Monte do Gozo is matig steil.

In onze herberg in Pedrouzo, Porta Santa ging het licht al om 6.15 uur aan….. Vroeg, maar het komt goed uit, want we willen vroeg vertrekken. Het is nog donker als we de deur uitgaan. In het bos hebben we onze zaklamp nodig om de oneffenheden in het bos te ontwijken.

Voorzichtig wordt het licht, en dan komt de zon door de mist. Wauw wat mooi!

Als we 14 km van de kathedraal zijn komen we al bij de gemeente grens aan. Het begint nu echt op te schieten.

Hier zijn ook veel kerkjes open voor de laatste stempels.

Bij camping San Marcos hebben we een laatste stempel. Hier ontmoeten we Jolle, die altijd vrijwillig chauffeur was voor de wandelaars.

De klim naar Monte de Gozo…..na zoveel klim km. Vinden we deze wel heel makkelijk.

Iets van de route is het pelgrims monument. Hier vandaan kun je de kathedraal zien…….ik word al blij van het uitzicht!

Daarna lopen we de stad in. Nog 5 km te gaan. En dan…… tatata we lopen samen de poort door en komen op het plein aan.

Bij de huiskamer worden we hartelijk ontvangen. Hier zijn Nederlandse vrijwilligers om alle Nederlands talige te ontvangen voor een praatje en een kopje koffie. We zijn heel dankbaar dat we de Camino hebben voltooid. Geweldig!

Ons etappe drankje? Een heerlijke Sangria. Dat hebben we verdiend.

In de avond gaan we naar de pelgrimsmis. Zouden we geluk hebben, dat de Botafumeiro door de kerk gaat? We gaan 1 uur vantevoren in de kerk zitten, zodat we een goede plek hebben.

We zien mannen met rode jassen komen….ja de Botafumeiro komt. Een kippenvel moment.

Na de mis kiezen we voor het pelgrims menu in San Martin Pinareo. Dat was om 20.30 uur. In Spanje een prima tijd….

We sluiten de dag af met Spaanse muziek. Tegenover de kathedraal onder de arcaden. Eerst nog even de bekende “schaduw” van Jacobus opzoeken

8 september, van Ocas naar Pedrouzo, 17 km, licht bewolkt, 17 graden

Info Gronze:

Een comfortabele etappe met weinig hoogteverschillen; we trekken verder over lange bospaden, door bossen en weilanden. Net als in de vorige etappe volgen we de hoofdweg van de N-547.

We vertrekken in de mist. Het zicht beperkt zich tot schimmen van onze wandelaars en van dichtbij zijn benevelde spinnenwebben te zien.

Bij een groot bord, met de tekst Santiago 33 (😀) zien we een wand met inspirerende teksten…..ik kies er eentje uit en neem die mee onderweg.

Een lang lint met pelgrims vandaag. Ook een bus met pelgrims, die misschien 5 km op de route lopen een stukje verder weer opgehaald worden. Even kennismaken met een Camino….. misschien wel het stapje om een keer op pad te gaan. Een camino gun ik iedereen.

En even later lopen we weer in de rust over de mooie Galicische paden.

Wat lekker! We krijgen verse vijgen, net van de boom. Kun je je voorstellen hoe dat smaakt?

Natuurlijk wachten we regelmatig op elkaar.

Een etappe vooral over bospaden met eucalyptus bomen. Het heeft gisteren geregend en dan gaat het extra lekker ruiken. Het zijn de eenvoudige onverwachte dingen waar we als pelgrim zo van kunnen genieten.

We zijn al erg op tijd in O Pedrouzo. Tegenover albergue Porta Santiago vinden we het toch altijd voor het etappe drankje.

Santiago….we komen eraan!

7 september van Melide via Arzua naar Ocas 20 km, motregen in de ochtend, later half bewolkt, 20 graden

We ervaren een heel groot verschil. De Camino français is veel drukker. En….zoals je op bovenstaand overzicht ziet, er zijn veel overnachtingsplekken. De keuze om in Ocas te gaan slapen is om de rust opnieuw te ervaren. We gaan Arzua dan ook voorbij.

Gisteren avond was het feest in Melide. Kampioenschap Spaanse tortilla maken, gesponsord door een eierleverancier. Reuze tortilla en het smaakte ook nog goed.😉

In de herberg San Anton kunnen we ook ontbijten. Handig vind ik, dan hoeven we op deze zondagmorgen niet op zoek naar een bar die open is.

We beginnen met even droog, weldra gaat de regenkleding aan

Door heuvelachtig terrein lopen we door Radio naar Boente. Vandaar gaan we omlaag in het dal van Rio Boente. Vlak ervoor krijg je de keuze. Rechtsaf of linksaf. Linksaf is bedoeld als het water van Rio Boente te hoog is. Het heeft in de nacht veel geregend, maar we wagen toch  rechtsaf.

We kunnen makkelijk over de stapstenen. Daarna gaan we weer steil omhoog naar Castenada. Opnieuw steil omhoog en weer omlaag naar Ribadiso da Baixo. Intussen trekt de laaghangende bewolking op. We zien de dampen bij de heuvels opstijgen.

We krijgen ook weer de mooie landschappen van Galicië te zien.

Ook na Ribadiso is er een stevige klim naar Arzua.

In Arzua hebben we onze lunchpauze en lopen dan door de bossen naar de afslag van onze overnachting.

Het is er erg rustig gelegen. Omdat er nu heel weinig pelgrims zijn, mogen we allemaal in het onderste bed van een stapelbed. 2 ruimtes voor onszelf. We boffen. Je ziet…….als pelgrims zijn we heel tevreden. Dankbaar voor wat ons is gegund. Ook dat ene zonnetje waar we bij aankomst van genieten. 😀Dat is ook nu we realiseren dat we er echt bijna  zijn en het voor ons allemaal gaat lukken. Daar proosten we op.

6 september van O Burgo de Negral naar Melide 25 km, zonnig 27 graden

De meeste delen erg mooi, nog even het “Primitivo” gevoel.

We starten 5 km voor Ponte Ferreira.

Info van Gronze

Een landelijke etappe, over kleine onverharde en vooral asfaltwegen, met frequente maar over het algemeen gematigde hellingen, en met kleine dorpjes, waarvan sommige met restaurants. Vandaag eindigen we in Melide, waar we aansluiten bij de camino Français.

Als we wakker worden ligt er een deken van ochtendnevel over het dal. De zon komt er net bovenuit. De lucht kleurt roze. Wat mooi!

Welgemoed gaan we op pad. een stevige etappe vandaag, door de afstand en de vele hoogteverschillen.

Niet vergeten terug uit te kijken…de nevel geeft nog steeds een mysterieus uitzicht.

Hier in Galicië zien we diverse horreo’s. Graan schuren  met rechte stenen aan de onderkant. Ze staan op poten en laten wind door, ter bescherming tegen muizen en de zoute zeewinden. Het is voor de opslag van granen, mais. Meestal met een kruis erbovenop. De gelovige Spanjaarden vragen zo hulp om de oogst te beschermen.

.

Ook typisch Galicië……de koeien gaan gewoon over de weg naar de weide toe. We liepen er midden in. Ook die met grote horens😉.

Dan weer door het bos, dan weer over onverharde paden klimmen we naar een hoogte van 706 meter. De laatste op de Primitivo die meer dan 700 meter hoog is.

Vanaf de top gaan we langs hellingen begroeid met heide en gaspeldoorn. In de diepte zien we Melide liggen.

Over de hoogte en daarna weer een bospad in.

Even checken op de kaart waar we zitten….. en hoeveel km het nog is naar Melide.

Een oude wasplaats is ingericht als grote visvijver en daarboven mooie schilderijen. Er naast is een bar, die slaan we nog even over. Vandaag hebben we een verdeling van ongeveer 10 km, 9 en 6. Met dit hoogteprofiel voor mij net te doen.

Het laatste deel naar Melide is vlak en rechtdoor. Ook dat hoort erbij. Ik heb blij dat de heuvels er voor vandaag opzitten. En dat we er zijn. Deze keer albergue San Anton, in het centrum op een rustige plek. Fijn ook dat Elly er weer bij is, die heeft vandaag gekozen alleen op pad te gaan. Heerlijk! Zei ze…….

5 september van Lugo naar O Burgo de Negral, 21 km, eerst mist later zon 12-27 graden, geen wind

Info Gronze

De etappe van vandaag is relatief oneffen: de meeste kilometers gaan over lokale wegen, en de rest over comfortabele, grotendeels verharde wegen met weinig hellingen.

Vanaf albergue Nazareth dalen we af naar de rivier. Het is nog mistig, we zien alleen contouren van de kathedraal.

Tegenover de herberg is een bakker en een klein stukje verder gaan we ontbijten. Het is een beetje somber deel van Lugo, veel huizen zijn niet meer bewoond. Wat leuk is het dan om zo een beschilderde trapopgang te zien.

We gaan de Rio Mino over via  Ponte San Larozo. Het  windstilte weer geeft mooie spiegelingen.

We stijgen naar San Xoan de Alto.

Heel onverwacht komt de zon iets door. Nog mooie mist over het gras te zien.

Na 8 km kwamen we bij “Casa Zapateiro”. Een fijne rustplek met automaat voor o.a koffie en wat lekkers. Ook met toilet. Er wordt goed voor de pelgrims gezorgd.

De omgeving ziet er met zon toch veel mooier uit. Dat komt goed uit na 3 a 4 dagen bewolkt weer. We lopen km’s lang langs de weg. Afwisselende omgeving is dan fijn

We hebben even pauze aan de kant van de weg op een paar boomstronken. Meer heeft een pelgrim toch niet nodig!

Mooier wordt het als we van de weg afgaan en bij  een bospad komen. De typisch Galicische muurtjes, met stenen en mossen.

Het mooiste deel van de dag zit in de laatste km’s. We krijgen een flinke stijging voor onze voeten, daarna een daling. Dat levert mooie vergezichten op!

O Lar de Alcarin is onze eindbestemming. Helemaal op een achteraf plekje. Er zijn maar een paar kamers. We boffen met zo een mooie, rustige plek.

Morgen komen we in Melide aan, waar we aansluiten bij de camino français. We zien er naar uit.

4 september van Castroverde naar Lugo 22 km, droog 18, af en toe zon

Info Gronze:

We starten deze etappe in Castroverde. Vrij vlak zonder voorzieningen.

Wat een geweldig verblijf in Castroverde,cafe, restaurant, pension Caffe Roma. Prima kamers, zeer goed ontbijt en menu en ook de enorme gastvrijheid. Vanmorgen stond het ontbijt zelfs voor ons klaar!

Opgewekt gaan we op pad. Even de route oppakken, net even terug en dan over een mooie landweg om Castroverde heen.

We lopen over bospaden, boerenweggetjes en door dorpen. Alles goed gemarkeerd. Leuk is nu onderweg dat er weer pelgrims bijkomen die in O Cadavo zijn gestart. Opvallend veel jongeren!

We krijgen een paar druppels en hopen op dat moment dat het niet doorzet. Wonderlijk was het dat de bewolking als een verticale lijn gescheiden was van strak blauwe lucht.

Tot onze grote verrassing vinden we een rustplek waar fruit wordt uitgedeeld. Er is ook een stalletje om wat te kopen. De enige voorziening onderweg, we zien daar de andere pelgrims.

Onderweg zien we ook een steengroeve waar graniet wordt gewonnen.

En een reuze dikke kantanjeboom van 350 jaar oud met een doorsnee van 2 meter. Zeer indrukwekkend! Nog steeds met blad en in leven..

Aan het einde van de etappe dalen we af naar een voorstad van Lugo. Onder het oude viaduct en later weer omhoog klimmen. Na 22 km die bijna vlak waren is het toch even klimmen.

En…..we hebben de mijlpaal van 100 km (nog te gaan) bereikt.

Voor Rianne het geplande eindpuntin Lugo. Zij is vanavond doorgereisd naar Santiago, we hebben haar samen naar de bus gebracht. Van harte gefeliciteerd! 220 km van de Primitivo gehaald. Heel goed gedaan.

Het voelt als hoogtepunt om bij de 100 km grens samen door de stadspoort te gaan.

Natuurlijk gaan we bij de kathedraal een stempel halen!

En morgen……op weg naar de laatste 100 km.

We logeren dicht bij het centrum in prima herberg Nazareth.

3 september van A Lastra via O Cadavo naar Castroverde, 18 km, opnieuw een regen ochtend 16 graden

Info Gronze:

Om 9 uur gaan we met de taxi terug naar A Lastra. Zo verdelen we de etappes en proberen meestal onder 20 km te blijven. De Primitivo is al zwaar genoeg, zeker als je de geplande etappes aanhoudt.

Na aankomst in A Lastra gaan we gelijk klimmen. Het is nog droog en de omgeving is prachtig.

De voorspelling was dat er maar 25 % kans was op 0,1 mm regen. We worden getrakteerd op prachtige Jacobsladders en schitterende wolkenpartijen.

Zou het dan toch weer gaan regenen? We hadden het nog niet gezegd of het begon al. Vlak voor O Cadavo zijn er 3 heuvels achter elkaar. Oneindig lijken ze. Nu met deze koele temperatuur goed te doen. Met hitte echt wel inspannend.

Een etappe, over comfortabele onverharde en asfaltwegen met zeer lichte hellingen: tussen O Cádavo en Castroverde beklimmen we een bescheiden heuvel;

Ook na O Cadavo is het erg mooi. De typische Gallische muurtjes langs onze camino. Stenen keurig gestapeld, door de jaren heen begroeid met mossen. Ook nu regent het en we gaan gestaag over vooral bospaden.

Ook hebben we nog even pauze wanneer het net niet regent. De kleurrijke dames op een zachte troon van mos.

We ervaren het mede door de afstand als eenvoudige etappe. We zitten ongeveer op 120 km van Santiago. Zie de paal met de km stand. Morgen gaan we naar Lugo en dan is het nog 100 te gaan. Op tijd kwamen we in Castroverde aan. De Tinto de Verano smaakt al prima.

We logeren in pension Roma, daarnaast is  het cafe/restaurant. Vanavond gaan we daar eten.

1 september van Grandes de Salimes naar Fonsagrada, 26 km, motregen, mist en buien 17 graden, later een beetje zon

Bron Gronze

Als we Grandas de Salime ongeschonden hebben bereikt, dan kunnen we de rest van de Primitivo ook…..Vandaag trekken we door glooiender terrein dan de vorige etappes, door landelijke, agrarische en veeteeltgebieden, langs talloze kleine dorpjes.  De dag wordt gekenmerkt door de lange, maar glooiende en geleidelijke klim naar Alto del Acebo, een bergketen die Asturië en Galicië scheidt.

We vertrekken vroeg, omdat we 26 km voor de boeg hebben. Het is net licht in Grandes de Salimes als we vertrekken.

Die geleidelijke klim klopt voor de eerste 10 km. Dan stijgen we 300 meter. Daarna is de stijging naar Alto Acebo stijgen we ook 300 meter en dat is in 4 km.

Het is donker weer, de heuvels in de verte hebben allerlei grijstinten.

We lopen tot aan de hoogte van de windmolens. Eerst over een bospad, later langs de kleurrijke heide en gaspeldoorn. Het is vandaag steeds poncho aan poncho uit. We liepen op een gegeven moment zelfs in de wolken.

We komen bij de grens van Asturias en Galicië. Kan niet missen. Daar is toevallig ook een pelgrim die wel een foto van ons wil maken.

We zijn vandaag ook over de helft! In Galicië zijn er palen met een schelp en de afstand. We hebben nog 166 km te doen naar Santiago en dat is bij Alte Acebo. Je ziet het hier goed, de schelp staat nu met de open kant in de goede richting. De gele pijl wijst de goede kant. Helaas was het restaurant bij de top dicht. We hadden er al 14 km opzitten. Toch maar doorlopen naar een restaurant 6 km verder. Meson Catro. Blij dat we daar aankwamen en wat konden eten.

Ook na de top hebben we sterk glooiend terrein. De Camino volgt de grote weg met zoveel mogelijk paden er net even vandaan. Het is er heerlijk rustig. We zien steeds dezelfde pelgrims. Dat komt omdat alle pelgrims vanaf Grandes de Salimes doorgaan naar Fonsagrada.

Vlak voor Fonsagrada is een splitsing. 2 camino palen. Bij de linkse staat Fonsagrada, die moeten we hebben.

Fonsagrada ligt op bijna 1000 meter hoogte. We zien al van verre de witte stad liggen. Om er te komen gaan we eerst naar beneden en dan 125 meter omhoog, op nog geen km. Het is even inspannen, maar we komen er allemaal! Goed gedaan.